Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

„W żadnym wypadku nie należy dopuścić do rozlewu krwi”

Kościół katolicki wobec stanu wojennego
w Szczecinie (2)

Niedziela szczecińsko-kamieńska 51/2012, str. 6

[ TEMATY ]

stan wojenny

IPN WROCŁAW

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pozwolenie na nabożeństwo na terenie kluczowego zakładu pracy w mieście, w którym trwał protest, należy ocenić jako próbę instrumentalnego wykorzystania przez władze troski biskupów o losy ludzi w obliczu wyprowadzenia na ulice uzbrojonych żołnierzy i milicjantów. Komuniści doskonale zdawali sobie sprawę z obaw hierarchów zarówno dzięki regularnym, szczegółowym raportom tworzonym przez tajną policję polityczną, jak również bezpośrednim kontaktom. Podobnie jak w innych diecezjach, w których biskupi nierzadko byli informowani o wprowadzeniu stanu wojennego bezpośrednio przez przedstawicieli władz (do prymasa Józefa Glempa przyjechali Kazimierz Barcikowski, gen. Marian Ryba z WRON i szef UdSW Jerzy Kuberski), tak i w Szczecinie 13 grudnia rano doszło do spotkania szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego płk. Romana Peciaka z bp. Stanisławem Stefankiem. Jak czytamy w meldunku SB, miało ono na celu „zapoznanie i przekazanie stanowiska władz wojskowych, a zarazem pewnych sugestii w zakresie tonującego oddziaływania na wiernych. Bp St. Stefanek pozytywnie przyjął sugestie, dodając, że takie jest również stanowisko Prymasa Polski. W rozmowie stwierdził, że „…Kościół jest zawsze z narodem. Prymas wręcz nakazał modły za Ojczyznę. My również podzielamy to stanowisko w obecnej chwili…”. Tego samego dnia wieczorem na nabożeństwie w katedrze sufragan wygłosił kazanie, w którym apelował: „Nie wolno przelewać krwi. Wtedy, kiedy rosną napięcia, kiedy ludzie patrzą na siebie z ogromnym, jakże tragicznym brakiem zaufania, podejrzliwością, wtedy, odruchem naturalnym zaczynamy zbroić się w najrozmaitsze argumenty i środki obrony. I w takim nastroju Kościół święty otwiera Ewangelię i mówi o pojednaniu i miłości”.

W dniu, w którym na terenie stoczni Mszę św. odprawił ks. S. Szwajkosz, uroczyste nabożeństwo z okazji rocznicy Grudnia’70 z udziałem wszystkich trzech biskupów diecezji szczecińsko-kamieńskiej odbyło się również w szczecińskiej katedrze. Bp Majdański w kazaniu opisywał stan wojenny w kategoriach swoistej niesprawiedliwości dziejowej. Określając aktualną sytuację jako „polską zimę”, mówił: „Wojna nam się nie należy, przelewanie krwi nam się nie należy, na polskiej ziemi stratowanej tylu wojnami, na polskiej ziemi, która w czasie ostatniej wojny musiała złożyć niesłychaną ofiarę życia 6 mln swoich synów w bitwach, obozach, powstaniu, w straszliwej poniewierce. Powiedziano nam, że wygraliśmy wojnę, a teraz ci, którzy ją przegrali śmieją się z nas, że przejęliśmy ich los. A teraz my w stanie wojennym. Panie, skróć ten stan wojenny, niech nie będzie przelewu krwi w Ojczyźnie, w Szczecinie”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Oceniając krytycznie działania podjęte przez władze, bp Majdański nie chciał jednocześnie dopuścić do eskalacji konfliktu, która mogłaby prowadzić do tragicznych wydarzeń. Starając się zrozumieć postawę biskupa, należy pamiętać o ówczesnych realiach - o widoku żołnierzy i czołgów na ulicach, który musiał nasuwać skojarzenie z wydarzeniami Grudnia’70 (pamięć o nich, szczególnie w miastach, w których zginęli ludzie, wciąż była bardzo żywa, dbanie o nią było elementem zbiorowej tożsamości solidarnościowego ruchu), czy o wiadomościach ze Śląska, gdzie podczas pacyfikacji kopalni „Wujek” 16 grudnia zabito 9 górników. W wystąpieniach ordynariusza przeważało zatem nawoływanie do zachowania spokoju i podporządkowania się prawom stanu wojennego. Na polecenie bp. Majdańskiego namowy takie mieli kierować do wiernych podczas wizyt kolędowych wszyscy księża.

Nastawienie lokalnego Kościoła na studzenie nastrojów utrzymywało się także w kolejnych miesiącach stanu wojennego, w wielu przypadkach przynosząc zresztą pozytywne efekty. Przykładowo, kiedy 30 sierpnia 1982 r. po Mszy św. odprawionej przez bp. Majdańskiego w katedrze w drugą rocznicę podpisania porozumienia w Szczecinie, przed świątynią rozwinięto transparent z napisem „Niech żyje Solidarność”, z którym grupa ok. 200 osób ruszyła ulicą, wznosząc polityczne okrzyki, w uspokojeniu tłumu, uprzedzając interwencję oddziałów ZOMO, pomógł wikariusz parafii katedralnej, ks. Czesław Mirochna. Pod wpływem apeli księdza, który upominał ludzi o zachowanie spokoju, zgromadzeni rozeszli się, nikt nie został pobity ani aresztowany.

Reklama

Tonująca nastroje postawa biskupów, jak i większości duchownych, nie tylko w diecezji szczecińsko-kamieńskiej, ale także w innych regionach kraju nie oznaczała jednak, że Kościół w sytuacji zagrożenia odwrócił się od „Solidarności”. Rada Główna Episkopatu Polski w komunikacie z 15 grudnia 1981 r. obok wezwania do „zachowania spokoju i wyciszenia namiętności i gniewu” wskazywała na dwa zasadnicze cele, które powinny stać się wytyczną działań Kościoła i społeczeństwa: uwolnienie internowanych, a do tego czasu „stworzenie im ludzkich warunków” oraz przywrócenie możliwości legalnego działania NSZZ „Solidarność”, który jako obrońca praw ludzi pracy „jest konieczny do przywrócenia równowagi życia społecznego”.

Na polecenie bp. Majdańskiego księża diecezji szczecińsko-kamieńskiej mieli przekonywać przywódców strajkowych i samych strajkujących o słuszności treści komunikatu, który jednak ze względu na powziętą pod naciskiem władz decyzję prymasa Glempa nie mógł zostać odczytany w całości we wszystkich świątyniach. Jak wspomina Przemysław Fenrych, po 13 grudnia 1981 r. ordynariusz pozostał „jednoznacznie po stronie «Solidarności», ale bez eksponowania tego poparcia. Zawsze z zachętą do przekraczania barier, budowania porozumień. Z zaleceniem ostrożności, wyrzeczeniem się przemocy, przyjęciem postawy nieodpowiadania przemocą na przemoc”.

Po 13 grudnia 1981 r. jednym z głównych przedmiotów troski Kościoła w całym kraju stał się los działaczy związkowych objętych akcją władz o kryptonimie „Jodła”, w ramach której w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. i w kolejnych dniach internowano w skali kraju przeszło pięć tysięcy osób (przez cały okres stanu wojennego wydano przeszło 10 tys. decyzji o internowaniu). W Szczecinie, gdzie do 16 grudnia internowano przeszło siedemdziesiąt osób, już w pierwszych dniach stanu wojennego bp Majdański wystąpił do komisarza wojskowego z prośbą o „humanitarne traktowanie i łagodne wyrokowanie (jeżeli ono okaże się w ogóle konieczne) w stosunku do wszystkich aresztowanych i internowanych z terenu Szczecina i Pomorza Zachodniego” oraz o możliwość zapewnienia osobom pozbawionym wolności posługi sakramentalnej, na co otrzymał zgodę. W kolejnych miesiącach tradycją stały się comiesięczne wizyty ordynariusza lub jednego z jego sufraganów w zakładzie karnym w Wierzchowie Pomorskim, gdzie znalazła się większość objętych internowaniami działaczy lokalnej „Solidarności”.

Kościół wielokrotnie upominał się u władz także o konkretnych ludzi pozbawionych wolności. Przykładowo w lutym 1982 r. bp Stefanek zwrócił się z prośbą do komendanta wojewódzkiego MO o umożliwienie internowanemu Stanisławowi Wądołowskiemu wzięcia udziału w pogrzebie matki oraz zwolnienie z internowania Haliny Gaińskiej, której zmarł syn. Innym razem bp Majdański prosił wojewodę o zwolnienie do prac polowych rolnika z okolic Kamienia Pomorskiego.

2012-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Marsz Milczenia

W 31. rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, ulicami Stalowej Woli przeszedł Marsz Milczenia. Rozpoczął się przy bramie nr 3 HSW, przy krzyżu, który został tu postawiony w listopadzie 1980 r., w czasie kiedy powstawała „Solidarność”.

CZYTAJ DALEJ

Marcin Zieliński: Znam Kościół, który żyje

2024-04-24 07:11

[ TEMATY ]

książka

Marcin Zieliński

Materiał promocyjny

Marcin Zieliński to jeden z liderów grup charyzmatycznych w Polsce. Jego spotkania modlitewne gromadzą dziesiątki tysięcy osób. W rozmowie z Renatą Czerwicką Zieliński dzieli się wizją żywego Kościoła, w którym ważną rolę odgrywają świeccy. Opowiada o młodych ludziach, którzy są gotyowi do działania.

Renata Czerwicka: Dlaczego tak mocno skupiłeś się na modlitwie o uzdrowienie? Nie ma ważniejszych tematów w Kościele?

Marcin Zieliński: Jeśli mam głosić Pana Jezusa, który, jak czytam w Piśmie Świętym, jest taki sam wczoraj i dzisiaj, i zawsze, to muszę Go naśladować. Bo pojawia się pytanie, czemu ludzie szli za Jezusem. I jest prosta odpowiedź w Ewangelii, dwuskładnikowa, że szli za Nim, żeby, po pierwsze, słuchać słowa, bo mówił tak, że dotykało to ludzkich serc i przemieniało ich życie. Mówił tak, że rzeczy się działy, i jestem pewien, że ludzie wracali zupełnie odmienieni nauczaniem Jezusa. A po drugie, chodzili za Nim, żeby znaleźć uzdrowienie z chorób. Więc kiedy myślę dzisiaj o głoszeniu Ewangelii, te dwa czynniki muszą iść w parze.

Wielu ewangelizatorów w ogóle się tym nie zajmuje.

To prawda.

A Zieliński się uparł.

Uparł się, bo przeczytał Ewangelię i w nią wierzy. I uważa, że gdyby się na tym nie skupiał, to by nie był posłuszny Ewangelii. Jezus powiedział, że nie tylko On będzie działał cuda, ale że większe znaki będą czynić ci, którzy pójdą za Nim. Powiedział: „Idźcie i głoście Ewangelię”. I nigdy na tym nie skończył. Wielu kaznodziejów na tym kończy, na „głoście, nauczajcie”, ale Jezus zawsze, kiedy posyłał, mówił: „Róbcie to z mocą”. I w każdej z tych obietnic dodawał: „Uzdrawiajcie chorych, wskrzeszajcie umarłych, oczyszczajcie trędowatych” (por. Mt 10, 7–8). Zawsze to mówił.

Przecież inni czytali tę samą Ewangelię, skąd taka różnica w punktach skupienia?

To trzeba innych spytać. Ja jestem bardzo prosty. Mnie nie trzeba było jakiejś wielkiej teologii. Kiedy miałem piętnaście lat i po swoim nawróceniu przeczytałem Ewangelię, od razu stwierdziłem, że skoro Jezus tak powiedział, to trzeba za tym iść. Wiedziałem, że należy to robić, bo przecież przeczytałem o tym w Biblii. No i robiłem. Zacząłem się modlić za chorych, bez efektu na początku, ale po paru latach, po którejś swojej tysięcznej modlitwie nad kimś, kiedy położyłem na kogoś ręce, bo Pan Jezus mówi, żebyśmy kładli ręce na chorych w Jego imię, a oni odzyskają zdrowie, zobaczyłem, jak Pan Bóg uzdrowił w szkole panią woźną z jej problemów z kręgosłupem.

Wiem, że wiele razy o tym mówiłeś, ale opowiedz, jak to było, kiedy pierwszy raz po tylu latach w końcu zobaczyłeś owoce swojego działania.

To było frustrujące chodzić po ulicach i zaczepiać ludzi, zwłaszcza gdy się jest nieśmiałym chłopakiem, bo taki byłem. Wystąpienia publiczne to była najbardziej znienawidzona rzecz w moim życiu. Nie występowałem w szkole, nawet w teatrzykach, mimo że wszyscy występowali. Po tamtym spotkaniu z Panem Jezusem, tym pierwszym prawdziwym, miałem pragnienie, aby wszyscy tego doświadczyli. I otrzymałem odwagę, która nie była moją własną. Przeczytałem w Ewangelii o tym, że mamy głosić i uzdrawiać, więc zacząłem modlić się za chorych wszędzie, gdzie akurat byłem. To nie było tak, że ktoś mnie dokądś zapraszał, bo niby dokąd miał mnie ktoś zaprosić.

Na początku pewnie nikt nie wiedział, że jakiś chłopak chodzi po mieście i modli się za chorych…

Do tego dzieciak. Chodziłem więc po szpitalach i modliłem się, czasami na zakupach, kiedy widziałem, że ktoś kuleje, zaczepiałem go i mówiłem, że wierzę, że Pan Jezus może go uzdrowić, i pytałem, czy mogę się za niego pomodlić. Wiele osób mówiło mi, że to było niesamowite, iż mając te naście lat, robiłem to przez cztery czy nawet pięć lat bez efektu i mimo wszystko nie odpuszczałem. Też mi się dziś wydaje, że to jest dość niezwykłe, ale dla mnie to dowód, że to nie mogło wychodzić tylko ode mnie. Gdyby było ode mnie, dawno bym to zostawił.

FRAGMENT KSIĄŻKI "Znam Kościół, który żyje". CAŁOŚĆ DO KUPIENIA W NASZEJ KSIĘGARNI!

CZYTAJ DALEJ

Prezydent: W expose szefa MSZ znalazło się wiele kłamstw, manipulacji i żenujących stwierdzeń

2024-04-25 11:13

[ TEMATY ]

Andrzej Duda

PAP/Radek Pietruszka

W wypowiedzi szefa MSZ znalazło się wiele kłamstw i manipulacji - ocenił w czwartek w Sejmie prezydent Andrzej Duda, komentując informację szefa MSZ Radosława Sikorskiego dotyczącą kierunków polityki zagranicznej. Podkreślił, że niektóre wypowiedzi szefa MSZ wzbudziły jego niesmak.

Prezydent powiedział, że "nieco ze zdumieniem i dużym rozczarowaniem" przyjął zwłaszcza początek wystąpienia szefa MSZ. Według niego po pierwszych słowach Sikorskiego o wspólnym budowaniu polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, "nastąpił atak na politykę, która była prowadzona przez ostatni rząd w ciągu poprzednich ośmiu lat".

CZYTAJ DALEJ

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję