Cudowny obraz w Ostrej Bramie. Dla Polaków symbol religijny i historyczny. Podczas przełomowych wydarzeń i zmagań codzienności, świadek współdziałań naszych przodków z łaską Boga.

Poczucie własnej tożsamości, czyli świadomość, kim jestem, jest niezwykle ważne dla każdego człowieka. Bez tego nie można zbudować mocnej, dojrzałej osobowości. Tak samo ważna jest świadomość własnej tożsamości narodowej, właściwych nam jako wspólnocie, doświadczeń historycznych, sposobu ich przeżywania i powstałej w ich wyniku mentalności. Jednym z miejsc, w którym w sposób szczególnie wyrazisty można spotkać się z tą wielopokoleniową przeszłością, jest Ostra Brama w Wilnie.

Zwycięstwa

Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej zaczął nabierać dla Polaków szczególnego znaczenia w pierwszej połowie XVII wieku, kiedy to został (zgodnie ze zwyczajem) zawieszony nad jedną z bram murów miejskich, prowadzącą z Wilna do Miednik. Od tamtej pory Maryja w wizerunku, który – jak się wkrótce okazało – Bóg wybrał sobie jako szczególny do rozdawania łask, była coraz bardziej czczona. W ten sposób zupełnie naturalnie ludzie odpowiadali na kolejne cuda, których świadkami byli w tym miejscu. Historię tych wydarzeń w latach 1661–1761: uzdrowień, pomocy w wypadkach, a także pomocy w walce ze Szwedami, znaleźć można w książce o. Hilariona pt. „Relacya o cudownym obrazie Nayświętszey Maryi Panny w Wilnie Ostro-Bramskiey” (Wilno 1761 r.).

Tak więc Ostra Brama jako znak szczególnej opieki Bożej za przyczyną Najświętszej Maryi Panny stała się miejscem dla nas, Polaków, ważnym podczas walki ze szwedzkim najeźdźcą w XVII wieku, działań niepodległościowych podczas zaborów, walk I i II wojen światowych oraz powojennych zmagań z komunistami. Ze szczególną pieczołowitością odnotowano w dokumentach, dotyczących tego miejsca, potyczkę ze Szwedami w 1702 r. pod Ostrą Bramą, której wynik wydaje się nieprawdopodobny: Szwedzi ponieśli ogromne starty, Polacy niemal żadnych. Kolejnym ważnym pod względem militarnym wydarzeniem jest szturm na bramę kozaków pod wodzą moskiewskiego gen. Dejowa podczas insurekcji kościuszkowskiej, z podobnym wynikiem do walki ze Szwedami. Niech te dwa przykłady służą nam za symbol całościowej roli, jaką to miejsce odegrało w działaniach militarnych po to, byśmy mogli teraz przyjrzeć się szczególnej czci, jaką otaczali Matkę Bożą Ostrobramską ludzie związani z ruchem niepodległościowym i działający na rzecz krzewienia polskiej kultury, m.in. filareci i filomaci. Tu w ostatniej przed wygnaniem z ojczyzny Mszy św. 6 listopada 1824 r. brał udział wraz z przyjaciółmi Adam Mickiewicz. To miejsce odwiedzał Juliusz Słowacki, bracia Śniadeccy, Jan Czeczot, a Stanisław Moniuszko tworzył muzykę do nowo napisanych pieśni dla Matki Bożej Ostrobramskiej.

W ten sposób to miejsce stawało się nośnikiem polskiej kultury, pełniło rolę umacniającą tożsamość narodową. Działo się tak zgodnie z charakterystyczną dla Polaków zasadą sprzężania świadomości religijnej ze świadomością narodową. W Ostrej Bramie za kulminację takiej postawy możemy uznać obecność podczas koronacji 2 lipca 1927 r. zwierzchników II Rzeczypospolitej: prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Józefa Piłsudskiego.

Ty i ja. Moja relacja z Bogiem

historia działania Boga przez cudowny wizerunek Maryi Ostrobramskiej, to historia relacji z Nim poszczególnych osób: zsyłanych na Syberię, przetrzymywanych w więzieniach i uciekających do Polski, chorych, niepełnosprawnych, uzależnionych i tych, którzy zanim odpowiedzieli na miłosierne wezwanie Najwyższego, trwali w grzechach.

Lilja Alicka, nauczycielka języka polskiego z Niemenczyna pod Wilnem, opowiada o osobistym doświadczeniu. Kilka lat temu towarzyszyła matce kilkuletniej Karolinki, która upadłszy z pierwszego piętra, doznała pęknięcia czaszki. Leżała w szpitalu nieprzytomna.

– Gorąco modliłyśmy się o zdrowie dla niej podczas Mszy św. i Koronki do Miłosierdzia Bożego. Gdy wróciłyśmy do szpitala, Karolinka odzyskała przytomność, zaczęła pytać o jedzenie, picie i… o swoją ulubioną lalkę. Była to zaskakująca dla nas i dla lekarzy poprawa zdrowia.

Do Ostrej Bramy wciąż przybywają licznie pielgrzymki. Na 16 listopada na święto Matki Bożej Ostrobramskiej przyjeżdża tak wielu Polaków, że nie mogą zmieścić się na ulicy przed bramą.

Zadziwiające: o początkach obrazu nie wiemy niemal nic. Został namalowany przez nieznanego artystę. To jednak nie ma znaczenia, jeśli chodzi o wartość duchową, jaką dla nas niesie. Myślę, że możemy być dumni, że przez wieki w tym miejscu nasi przodkowie starali się współpracować z łaską. A tam, gdzie nie starczyło im sił i możliwości, w wielu przypadkach pozwalali, by to łaska działała w nich.