Jak mniszki pisały ikonę Świętego Pielgrzyma Świata

Polskie mniszki, karmelitanki bose, mieszkające w klasztorze na maleńkiej islandzkiej wyspie oblanej lodowatymi wodami Atlantyku, mają w swojej kaplicy ikonę kanonizacyjną Jana Pawła II. Napisała ją – bo ikony się pisze, nie maluje – jedna z mniszek. Siostry umieściły ją w swojej kaplicy. W Internecie zobaczył ikonę zaprzyjaźniony z islandzkim Karmelem Marek Mszyca, właściciel drukarni w Kłobucku k. Częstochowy. Zachwycony postanowił sprowadzić dzieło do Polski. Nie oryginał rzecz jasna, ale jego pomniejszone kopie. Do idei zapalił się też przewodniczący częstochowskiej Akcji Katolickiej Artur Dąbrowski. Dzięki niemu mierząca 2 metry kopia ikony kanonizacyjnej z Islandii wędruje teraz po kraju wraz z mobilną wystawą „Spotkania z Janem Pawłem II”.

– Ikona Jana Pawła II pisana była w oczekiwaniu na kanonizację Ojca Świętego – mówią „Niedzieli” siostry karmelitanki. – Ukończenie jej pisania zbiegło się wspaniale z wyznaczonym przez Kościół dniem kanonizacji. Z tej okazji zostały przygotowane mniejszego formatu ikonki – reprodukcje ikony Ojca Świętego – wraz z książeczką objaśniającą, jak należy tę ikonę czytać.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

KATARZYNA WOYNAROWSKA: – Skąd u karmelitanek pomysł napisania ikony?

S. AGNIESZKA OD BOGURODZICY OCD: – Ikonę Jana Pawła II Pielgrzyma Świata napisała nasza siostra Miriam od Dzieciątka Jezus – karmelitanka bosa z Islandii. Praca trwała 4 lata. Można powiedzieć, że cała nasza wspólnota z Hafnarfjörður w Islandii uczestniczyła w pisaniu tej ikony poprzez modlitwę oraz wynikające z niej sugestie co do treści obrazu. Ikona ma wymiary 170 x 70 cm i znajduje się w naszej kaplicy w klasztorze Mniszek Karmelitanek Bosych w Islandii.

Reklama

– To nie jest pierwsza ikona napisana w Karmelu, prawda?

– Kilka lat temu w naszej wspólnocie w Islandii odczytałyśmy duchowe wezwanie do napisania ikon przedstawiających świętych Karmelu. Powstały już w tej serii ikony św. Teresy z Ávila – reformatorki Karmelu i doktora Kościoła, św. Jana od Krzyża – „Przewodnika Miłości” i św. Józefa – patrona Karmelu w Islandii i potężnego wspomożyciela w każdej potrzebie. Wprawdzie św. Józef nie był karmelitą (śmiech), ale jest bardzo czczony w Karmelu, do czego przyczyniła się św. Teresa z Ávila...

– Ikona Jana Pawła II jest częścią serii ikon karmelitańskich?

– Być może takie stwierdzenie wywoła zdziwienie, ale postaram się to wyjaśnić. Otóż powszechnie wiadomo, że św. Jan Paweł II należał do Bractwa Szkaplerznego i od dnia swej I Komunii św. aż do śmierci nosił szkaplerz karmelitański. Nie każdy jednak wie, że duchowość Karola Wojtyły ukształtowana została na nauce świętych doktorów Karmelu: św. Jana od Krzyża, św. Teresy z Ávila i św. Teresy od Dzieciątka Jezus. W czasie okupacji w Krakowie na Dębnikach Karol Wojtyła poznał świeckiego człowieka – krawca Jana Tyranowskiego. To właśnie on wprowadził młodego Karola w pisma i naukę św. Jana od Krzyża oraz innych świętych karmelitańskich. Poezja Karola Wojtyły z tamtego okresu świadczy o jego głębokim mistycznym życiu duchowym.
Gdy w 1982 r. Jan Paweł II odwiedził Ávila, wyznał, że „św. Teresę z Ávila i św. Jana od Krzyża czci jako swoich mistrzów duchowych”.
Czytając ikonę Jana Pawła II, zwłaszcza sceny obrazujące różne okresy jego życia, można zobaczyć, jak bardzo Ojciec Święty żył życiem kontemplacyjnym – jak bardzo dostrzegał obecność Boga w każdym szczególe i w każdym momencie życia oraz jak wszelkie wydarzenia – te najbardziej trudne i bolesne, a także te radosne: praca, nauka, wypoczynek – przeżywał w obecności miłującego Boga. Każdy człowiek może w nim znaleźć przykład, pociechę, pomoc i odwagę do pójścia tą drogą zażyłej przyjaźni z Jezusem. Ufamy, że tak jak nam samym ikona Jana Pawła II uobecniła osobę i ducha tego wspaniałego świętego, tak będzie też spotkaniem ze świętym dla wszystkich, którzy będą modlić się przed reprodukcją naszej ikony.

– Czy Siostry wiedzą, że o Waszej ikonie zaczyna być głośno w Polsce? Że jej kopia wraz z wystawą papieską wyruszyła w Polskę?

– Jesteśmy trochę zaskoczone tym, jak szybko rozeszła się w Polsce wieść o naszej ikonie. Żyjemy na malutkiej wyspie oblanej arktycznymi wodami Atlantyku, jakby w podwójnej klauzurze: tej wynikającej z naszego życia kontemplacyjno-klauzurowego i tej wynikającej z geograficznego położenia oraz małego, zaledwie 320-tysięcznego społeczeństwa Islandii. Nasza ikona jest owocem modlitwy w ciszy i samotności, duchowym spotkaniem z Janem Pawłem II.
Szybkie upowszechnianie się ikony w Polsce odczytujemy jako działanie Ducha Świętego, który kierował tworzeniem ikony, a teraz chce, by jej przesłanie rozszerzało się i było też dla innych czerpaniem z owoców duchowego spotkania z Janem Pawłem II.
Św. Jan Paweł II odwiedził Islandię w 1989 r. Był to bardzo doceniony przez Islandczyków gest szacunku ze strony Ojca Świętego dla tego tak małego protestanckiego społeczeństwa i malutkiej, zaledwie tysięcznej grupki katolików. Dzisiaj, po wielu latach, Ojciec Święty w swoim wizerunku opuszcza Islandię i pielgrzymuje dalej, łącząc ze sobą w jedno najbardziej odległe kraje i narody.

– Jak się czyta ikonę? Do kopii ikony Sióstr dołączona jest książeczka – rodzaj przewodnika duchowego...

– Wyraz „ikona” (gr. eikón) tłumaczy się jako: obraz, wizerunek, portret. Jednak ma on o wiele głębsze znaczenie. Ikona jest oknem, przez które możemy spojrzeć na niewidzialną tajemnicę i odczytywać ją sercem. Poprzez ikonę przedstawione wydarzenie i osoby stają się w sposób szczególny obecne.
Sam człowiek – stworzony na obraz i podobieństwo Boga, jest ikoną swego Stwórcy.
W papieżu Janie Pawle II mogliśmy kontemplować Bożą ikonę. Miłość promieniująca z jego osoby pociągała nas, fascynowała, inspirowała i było nam dobrze przebywać w obrębie tego promieniowania. Każdy pragnie obcować ze świętością, gdyż każdy nosi w sobie powołanie do świętości wszczepione w serce w odwiecznym zamyśle Boga. Dlatego gdy Jan Paweł II fizycznie odszedł z tej ziemi, szukamy jego śladów; sposobów, by nadal pozostać pod jego dobroczynnym wpływem. Jesteśmy jego pokoleniem, wyrośliśmy w jego szkole i pragniemy w niej pozostać.
Ikona, właśnie ze względu na swój charakter, staje się szczególnym miejscem spotkania. Obraz i symbol przemawia czasem z większą mocą niż słowo. Dlatego, niejako naturalnie, człowiek pragnący spotkać się z Papieżem staje przed jego ikoną. Kontemplacja osoby Jana Pawła II, jego życia bezgranicznie zawierzonego Bogu staje się źródłem łaski, trwającym, żywym wezwaniem, byśmy – podobnie jak on – poprzez codzienne wybory pozwolili Bogu pisać w nas swój obraz.

– Jak Siostry trafiły do Islandii? W Polsce mawia się, że to kraj gryzących swetrów i ludzi rozmiłowanych w naszym Prince Polo, a okazuje się, że mamy tam polski przyczółek modlitewny, i to jaki – karmelitański!

– Właśnie w tym roku mija 30 lat, odkąd grupa mniszek z Polski przybyła do Islandii, by rozpocząć życie karmelitańskie na tej surowej i jakże innej niż polska ziemi. Nasz Karmel w Islandii był pierwszą zagraniczną fundacją nie tylko Karmelu, ale w ogóle, jeśli chodzi o zakony kontemplacyjne w Polsce. Od tamtego pamiętnego 1984 r. aż do dziś Jezus powołuje wiele młodych dziewcząt do naszego Karmelu. Wzywa je do opuszczenia Ojczyzny i „pójścia do kraju, który daje jako ziemię obiecaną” spotkania i życia z Nim i dla Niego – z dala od rodzin, bliskich i przyjaciół. Wraz z opuszczeniem na zawsze naszej Ojczyzny rezygnujemy z tego, co bardzo kochamy, lecz rezygnujemy dla jedynej i największej Miłości swego życia – Jezusa. On ciągle potrzebuje ludzkich serc, które chciałyby należeć wyłącznie i niepodzielnie do Niego. Dla nas właśnie Karmel w Islandii jest miejscem naszego oddania się Jemu. To tutaj codziennie odbieramy miłość z Jego dobrych rąk, a bycie z Nim przynosi nam szczęście, jakiego nie może dać nikt i nic na świecie.

Ikony kanonizacyjne Jana Pawła II autorstwa karmelitanek z Islandii można już nabyć w Polsce, dokładniej w Częstochowie, w siedzibie Radia Fiat, w redakcji „Niedzieli” oraz w siedzibie Akcji Katolickiej.

W czwartek 11 października br. rozpoczął się Rok Wiary. Nie jest to pierwszy tematyczny rok w ostatnich latach. Wystarczy wspomnieć Rok św. Pawła, Rok Kapłaństwa, Eucharystii, Różańca czy Wielki Jubileusz Dwutysiąclecia Chrześcijaństwa poprzedzony trzema latami poświęconymi poszczególnym Osobom Trójcy Świętej. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że pontyfikaty Jana Pawła II i Benedykta XVI są w szczególny sposób ukierunkowane na poprawną interpretację postanowień Soboru Watykańskiego II i wcielanie ich w życie - zgodnie z pragnieniem Ducha Świętego. W ten sposób tych dwóch następców św. Piotra i namiestników Chrystusa na ziemi kontynuuje dzieło swoich poprzedników, aby świadomość Kościoła i jego tradycja rozwijały się w sposób integralny, mimo różnych zawirowań i nieprawidłowości doktrynalnych czy duszpasterskich, które pojawiły się w ostatnich dziesięcioleciach w Kościele i na jego obrzeżach.
Zmęczenie, zniechęcenie, egoizm, nieuporządkowane pragnienia mają ścisły związek z naszą wiarą, z wewnętrznym przekonaniem, z wizją naszego życia na ziemi i w wieczności. Dekalog - zwerbalizowane przez Boga prawo naturalne - obowiązuje wszystkich ludzi, porządkuje i obiektywizuje myślenie, daje wizję mądrości i wiedzy każdemu człowiekowi niezależnie od wiary i religii. Dlatego wszyscy ludzie mają obowiązek kierować się sumieniem, a czytając Ewangelię, mogą się dowiedzieć, co o realizowaniu życia mówił Jezus. Świat jest dziełem Boga i ilekroć o tym zapomina, redukuje swoją godność, zaciemnia tożsamość. Bóg i dzisiaj podtrzymuje świat w istnieniu, otwiera nieoczekiwane perspektywy, ujawnia tajemnice natury, czeka na nawrócenie, stwarza ku temu okazje. Niestety, obserwujemy dziś nadprodukcję fałszywych ideologii i fałszywych ideałów. Wyrazem ich jest legalizacja zjawisk i zachowań najbardziej nieludzkich, takich jak aborcja czy eutanazja, skandale seksualne czy molestowanie dzieci, poniżające rozrywki, morderstwa i inne. Prawdziwie niepokojące jest to, że ludzie przestają mieć szacunek do samych siebie. Godność i honor tracą konkretne osoby, a z nimi tracą go uniwersytety, partie i ugrupowania kulturalne.
Zsekularyzowany liberalizm awansował dziś do rangi światowej religii, której często uczy się w szkołach, oczywiście, pod innymi szyldami. W Polsce nie brakuje zdumiewających przykładów lansowanego relatywizmu moralnego, kulturowego czy prawnego. Okazji do refleksji dostarcza nam codzienne życie. Kościół pada ofiarą nieprzyjemnego kłamstwa, które ma charakter iluzji. Od kilku lat imputuje się Kościołowi, że jest leniwy, że się nie stara, nie zabiega o wiernych, że jest go za mało na dole, wśród ludzi, że jest pozbawiony wyobraźni. Tymczasem Kościół pracuje najwięcej ze wszystkich instytucji społecznych, jakie w Polsce istnieją, jest wszędzie: w edukacji, medycynie, filantropii, blisko państwa, blisko potrzebujących, biednych itd. Kościół jest najbardziej urozmaiconą organizacją, prowadzi kilka tysięcy wielkich projektów, które są zakorzenione w skrajnie różnych dziedzinach. Co chwilę słychać, że w Kościele coś wymyślono i że poparło to mnóstwo ludzi. Demokracja jest wielką wartością, ale bez moralności staje się harcowiskiem prowadzącym do totalitaryzmu. Dlatego nie brak dziś głosów poważnych myślicieli, którzy twierdzą, że przeżyła się również sama demokracja (Paul Ricoeur, Marcel Gauchet). Rozsądek woła o uzupełnienie jej doświadczeniami narodów, o respektowanie praw natury i stanowienie praw zgodnych z prawem Bożym.
Pan Jezus mówił o Bogu Ojcu, otworzył drogę zbawienia, ale też ujawnił podstępy szatana. Założone przez Chrystusa „chrześcijaństwo nie jest czystą nauką ani teorią na temat tego, co było i co będzie z duszą człowieka, ale jest świadectwem rzeczywistego wydarzenia, mającego wpływ na całe życie człowieka” (L. Wittgenstein). Chrystus jest Bogiem, którego chrześcijanin przez wiarę spotkał i swoje życie stara się dostosować do Niego.
Rok Wiary ma być czasem intensywnego „treningu”, aby życie nasze przeżywać po chrześcijańsku, głębiej wnikać w jego tajemnice, by coś lepszego dokonało się w naszym życiu, aby coś się zmieniło, rozświetliło, uświadomiło. Diabeł kusi, chce pozyskać dla siebie. Chce osłabić naszą wiarę, oddzielić od Boga i Kościoła. Reszta pójdzie łatwo. Każdy szczegół będzie tu ważny, będzie jednoczył lub oddzielał od Jezusa.
Mojżesz zwracał uwagę na rolę wdzięczności wobec Boga. Kto umie dziękować Bogu, ten uznaje Go dawcą dóbr duchowych i materialnych. A ponieważ wie, od kogo je otrzymał, tym większe na przyszłość uzyska. A św. Paweł przypomina, że chrześcijaństwo ukryte, anonimowe, to chrześcijaństwo chore. Bez głoszenia wiary, przypominania prawdy nie da się wypełnić poleceń Jezusa: „Jeżeli więc ustami swoimi wyznasz, że Jezus jest Panem, osiągniesz zbawienie” (Rz 10,9).
Rok Wiary ma być czasem wiary czynnej, wzrastającej przez czyny. Bł. Jan Paweł II w dokumencie „Na początku nowego tysiąclecia” przypomniał, że katolicy powinni wypływać na głębię wiary, sięgać po świętość, bo jedynie ona „okazała się rzeczywistością, która lepiej niż cokolwiek innego wyraża tajemnicę Kościoła” (nr 7). Chrześcijaństwa nie da się zamknąć tylko do tradycji, kultury czy przeżycia estetycznego. Ono prowadzi do zjednoczenia z Bogiem, otwiera perspektywę transcendencji, nieskończoności, zbawienia, które zaczynamy realizować już tu, na ziemi. Skuteczne działania chrześcijan mają początek w kontemplacji Chrystusa. Powinniśmy umieć Go dostrzec przede wszystkim w twarzach tych, z którymi On się utożsamiał: z potrzebującymi pomocy, cierpiącymi i biednymi. Rozpoczęty Rok Wiary zainicjuje z pewnością sporo wydarzeń, które rozpalą wiele grup katolickich. Zdarzy się dużo dobrego. Nie będzie cicho i pusto. W tego rodzaju historiach aktywności jest dużo i dużo jest też korzystnych konsekwencji. W polskim Kościele ludzie wymiernie robią coś razem, wymiernie się komunikują. Wielu jest animatorów, którzy spędzają całe dnie, oddając się różnym kościelnym działaniom. Rok Wiary z pewnością pobudzi do realizowania dodatkowych zadań.
Warto zaznaczyć, że w dziejach społeczeństw, narodów, wspólnot i grup ludzkich zdarzają się lata szczególne i wyjątkowe pod wieloma wzglądami. Zapadają one głęboko w pamięć kolejnych pokoleń, znajdują odzwierciedlenie w podręcznikach historii czy literatury. Wspomnieć można rok 1812, który Adam Mickiewicz uwiecznił w „Panu Tadeuszu”: „O roku ów! Kto ciebie widział w naszym kraju!/Ciebie lud zowie dotąd rokiem urodzaju,/A żołnierz rokiem wojny; dotąd lubią starzy/O obie bajać, dotąd pieśń o tobie marzy./Z dawna byłeś niebieskim oznajmiony cudem/I poprzedzony głuchą wieścią między ludem...”. Przywołując słowa wieszcza, zauważyć należy, że ludzie zostali tak stworzeni, że potrzebują odwołań do znaczących wydarzeń z przeszłości. Dają im one nie tylko poczucie ciągłości historii, ale pozwalają także określić własne miejsce w dziejach świata. Sytuują człowieka w czasie i dają mu poczucie sensownego nim gospodarowania. Dlatego szczególny okres Roku Wiary. „Rok Wiary jest zachętą do autentycznego i nowego nawrócenia się do Pana, jedynego Zbawiciela świata” - napisał Ojciec Święty i dodał: „Pragniemy, aby ten Rok rozbudził w każdym wierzącym aspirację do wyznawania wiary w pełni i z odnowionym przekonaniem, z ufnością i nadzieją. Będzie to też dobra okazja, by z większym zaangażowaniem celebrować wiarę w liturgii, a zwłaszcza w Eucharystii, która jest «szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, i zarazem jest źródłem, z którego wypływa cała jego moc». Jednocześnie pragniemy, żeby świadectwo życia ludzi wierzących było coraz bardziej wiarygodne. Zwłaszcza w tym Roku każdy wierzący powinien na nowo odkryć treść wiary, którą wyznaje, celebruje, przeżywa i przemadla, i zastanowić się nad samym aktem wiary”.