Reklama

Niedziela Lubelska

45. rocznica wybuchu strajków Lubelskiego Lipca’80

8 lipca 1980 r. pracownicy WSK PZL-Świdnik rozpoczęli strajk, który dał początek fali protestów najpierw na Lubelszczyźnie, a potem w całej Polsce.

2025-07-08 11:50

materiały prasowe

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Po raz pierwszy zaprotestowało tak wiele zakładów pracy z Lubelszczyzny, a zmuszona do ustępstw władza komunistyczna zawarła pisemne porozumienia ze strajkującymi robotnikami, spełniając ich postulaty – o wydarzeniach znanych jako Lubelski Lipiec '80 mówi historyk dr hab. Ewa Rzeczkowska z Instytutu Historii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Strajki na Lubelszczyźnie rozpoczęły się 8 lipca 1980 roku w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL Świdnik i Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie. Z czasem rozlały się na cały region i Polskę. Badacze szacują, że w całym kraju protestowało ponad 100 tys. ludzi. – Na Lubelszczyźnie strajkowało ponad 150 zakładów pracy, a 90 tylko w samym Lublinie – mówi dr hab. Ewa Rzeczkowska. Nigdy wcześniej protesty robotnicze nie przybrały tutaj tak masowej skali.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nie tylko o „kotleta" chodziło

Reklama

- To bardzo duże uproszczenie, że strajk rozpoczął się od przysłowiowego kotleta, chociaż faktycznie bezpośrednią przyczyną były podwyżki cen najbardziej podstawowych artykułów wprowadzone 1 lipca 1980 roku. Przyczyny były głębsze, a wynikały z błędów polityki ekipy Gierka, wielokrotnych przestojów w pracy spowodowanych brakiem energii elektrycznej, marnotrawstwem, a przede wszystkim niskimi płacami i ciężkimi warunkami, w jakich funkcjonowały rodziny robotnicze – wyjaśnia historyk dr hab. Ewa Rzeczkowska. Z dzisiejszej perspektywy wydaje się to wręcz kuriozalne, ale robotnicy podnosili w swoich postulatach na przykład o dostęp do mydła w łaźniach zakładowych, czy możliwość skorzystania z ręcznika. Domagali się także podwyżek płac, wycofania się z podwyżek cen artykułów spożywczych, poprawy warunków pracy oraz możliwości tworzenia niezależnych od władzy związków zawodowych.

Komuniści wprowadzili blokadę informacyjną na temat strajków, a w lokalnej prasie do 18 lipca nie ukazały się żadne informacje na ten temat. - Ludzie wiedzieli, że się coś dzieje w momencie, kiedy stanęły pociągi po proteście kolejarzy z lubelskiej lokomotywowni, nie wyjechały autobusy MPK Lublin i zaprotestowali pracownicy zakładów dostarczających produkty żywnościowe do sklepów – mówi historyk KUL. Robotnicy, nauczeni doświadczeniem z Wybrzeża 1970 roku czy Radomia 1976 roku, nie wyszli na ulice, ale zostali w fabrykach. W ten sposób utrudnili władzy ich pacyfikację.

Władza godzi się na ustępstwa

Reklama

To nie były długotrwałe protesty, zakłady strajkowały kilka- kilkanaście dni. Za datę zakończenia strajków Lubelskiego Lipca '80 przyjmuje się 25 lipca 1980 roku, ale pierwsze protesty zaczęły wygasać już po 20 lipca. Komunistom zależało aby zakończyć strajki przed najważniejszym świętem PRL, czyli 22 Lipca. Podpisywali więc porozumienia, obiecując podwyżki płac i poprawę warunków pracy, a także – tak jak w lokomotywowni lubelskiej - na tworzenie niezależnych rad zakładowych. - Protesty na Lubelszczyźnie mają ogromne znaczenie. Po raz pierwszy władza komunistyczna rozpoczęła rozmowy z protestującymi, które doprowadziły do pierwszego, chyba bez precedensu w XX wieku, porozumienia na piśmie pomiędzy władzami, a strajkującymi robotnikami – mówi dr hab. Ewa Rzeczkowska. - Lubelski Lipiec '80 miał bezpośredni wpływ na wydarzenia w sierpniu na Pomorzu. Gdy tu w Lublinie rozpoczynały się protesty, ludzie bali się. Ale ta bariera strachu została przełamana, więc na Pomorzu robotnicy z większą odwagą rozpoczynali protesty.

Komuniści nie zapomnieli robotnikom Lubelskiego Lipca '80. Już we wrześniu lubelska bezpieka „założyła" sprawę obiektową o kryptonimie Związek, czyli rozpoczęła inwigilację tworzącego się zarządu regionu przyszłej lubelskiej „Solidarności”. Uczestnicy protestów trafili na listy Służby Bezpieczeństwa jako element wrogi i przewidziany do internowania w czasie stanu wojennego.

Wydarzenia Lubelskiego Lipca upamiętnią uroczyste obchody m.in. w Świdniku i Lublinie.

W Świdniku 45-lecie organizuje Miejski Ośrodek Kultury, Miasto Świdnik oraz Komisja Międzyzakładowa NSZZ „Solidarność” WSK PZL-Świdnik. W programie m.in. 11 lipca – teren PZL-Świdnik, godz. 10.00 – złożenie kwiatów i okolicznościowe wystąpienia przy pomniku „Świdnickiego Lipca”; 11 i 12 lipca – godz. 18.00 - koncerty na placu Konstytucji 3 Maja (w tym „Opowieść o Lipcu ’80” w wykonaniu Świdnik Gospel Choir); 13 lipca – Msza św. – godz. 10.00 w kościele Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła i akcja honorowego krwiodawstwa. 

Reklama

W Lublinie główne uroczystości organizowane przez NSZZ „Solidarność” Region Środkowo Wschodni pod patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy odbędą się w niedzielę, 20 lipca. W programie: spotkanie przy Pomniku Wdzięczności przy Drodze Męczenników Majdanka (godz. 15.30), Msza św. w archikatedrze lubelskiej (godz. 17.00) i uroczysta gala jubileuszowa.

Więcej na www.lubelskilipiec1980.pl


Oceń: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Przesłanie, które płynie z dzisiejszej Ewangelii mówi, że nie wystarcza sama chęć pomagania

2025-07-10 21:29

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Adobe Stock

Czytamy następnie, że Samarytanin: „Podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem”. To również ważne przesłanie, które płynie do nas z dzisiejszej Ewangelii. Mówi ono, że nie wystarcza tylko sama chęć pomagania. Ważne jest, aby pomagać mądrze, aby pomoc, którą chcemy nieść, była dostosowana do warunków, sytuacji i potrzeb osoby pokrzywdzonej.

Powstał jakiś uczony w Prawie i wystawiając Jezusa na próbę, zapytał: «Nauczycielu, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?» Jezus mu odpowiedział: «Co jest napisane w Prawie? Jak czytasz?» On rzekł: «Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a swego bliźniego jak siebie samego». Jezus rzekł do niego: «Dobrze odpowiedziałeś. To czyń, a będziesz żył». Lecz on, chcąc się usprawiedliwić, zapytał Jezusa: «A kto jest moim bliźnim?» Jezus, nawiązując do tego, rzekł: «Pewien człowiek schodził z Jeruzalem do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko go obdarli, lecz jeszcze rany mu zadali i zostawiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, wędrując, przyszedł również na to miejsce. Gdy go zobaczył, wzruszył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go. Następnego zaś dnia wyjął dwa denary, dał gospodarzowi i rzekł: „Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał”. Kto z tych trzech okazał się według ciebie bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców?» On odpowiedział: «Ten, który mu okazał miłosierdzie». Jezus mu rzekł: «Idź i ty czyń podobnie!»
CZYTAJ DALEJ

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest wyrok sądu

Nie powinno się zdejmować krzyży w bawarskich szkołach - oświadczył w piątek Alexander Dobrindt, polityk bawarskiej CSU, minister spraw wewnętrznych RFN. Jego zdaniem to symbol nie tylko religijnej, ale i społecznej tożsamości Bawarii.

Taki komentarz padł ze strony ministra po środowym wyroku sądu administracyjnego w Monachium. Uznaje on, że dyrekcja liceum w Wolznach w Górnej Bawarii bezprawnie odmówiła zdjęcia krzyża przy głównym wejściu do szkoły w Wolznach w Górnej Bawarii. Wnioskowała o to dwójka uczniów, argumentując że chrześcijański symbol narusza ich wolność religijną. Gdy dyrekcja nie zgodziła się z nimi, złożyli pozew.
CZYTAJ DALEJ

Wimbledon - Iga Świątek wygrywa!

2025-07-12 18:09

[ TEMATY ]

Iga Świątek

PAP/EPA/ADAM VAUGHAN

Iga Świątek triumfatorką wielkoszlemowego Wimbledonu po wygranej w finale z amerykańską tenisistką Amandą Anisimovą 6:0, 6:0.

To jednocześnie szósty wielkoszlemowy triumf 24-letniej Polki, która wcześniej cztery razy była najlepsza w paryskim French Open (2020, 2022-24), a raz w nowojorskim US Open (2022).
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję