NATALIA JANOWIEC: – 5 lat temu w katastrofie rządowego Tu-154M, 10 kwietnia 2010 r., pod Smoleńskiem zginął Pani mąż. Jak wyglądał tamten dzień?

SENATOR ALICJA ZAJĄC: – O katastrofie rządowego tupolewa dowiedziałam się z telewizji. Akurat chciałam zobaczyć, jak wyglądają przygotowania do wizyty w Smoleńsku. W pewnym momencie pojawiły się dziwne komunikaty o trudnościach z lądowaniem. Pierwszym odruchem było wykonanie telefonu do męża, który, niestety, nie odpowiadał. Potem już dotarły dokładne informacje o tragedii. Pierwsze odczucia – szok i niedowierzanie, które trudno opisać. Na początku były też plany, żebym i ja poleciała, ale pracowity okres w senacie oraz brak wolnych miejsc spowodowały, że nie mogłam jednak lecieć. Kiedy dowiedziałam się, że nikt nie przeżył, towarzyszyły mi słowa: „Jezu, ufam Tobie. Bądź wola Twoja”. Słowa te widniały także na klepsydrze męża, ponieważ pomogły mi przyjąć tą Bożą, jakże trudną wolę. Gdy w mediach pojawiały się dramatyczne wiadomości, mój dom wypełniła też obecność rodziny i znajomych, którzy bardzo mnie wspierali. Dzięki nim nie czułam się samotna, chociaż wewnętrznie biłam się z takimi myślami. Ich otoczenie pomogło mi przeżyć ten trudny czas. Katastrofa smoleńska to dramat nie tylko osobisty, ale i narodowy.

– Jak wyglądał okres pożegnań i żałoby?

– To niekończące się dni. Najpierw identyfikacja ciał. Do Moskwy udałam się wraz z bratem. Przebywaliśmy tam 4 dni. Niestety, męża początkowo nie udało się rozpoznać. Był w strefie ognia. Jego ciało jednak nie uległo spaleniu jak w przypadku innych ofiar. W związku z tym został poddany badaniom DNA. Dopiero podczas analizy akt niejawnych rozpoznałam męża na zdjęciach. Po powrocie do kraju nastąpił czas oczekiwania na powrót ciała i uroczystości pogrzebowe. W międzyczasie urodziła się nasza wnuczka, i tak dzieliliśmy smutek z radością.

– W jaki sposób pielęgnuje Pani pamięć o mężu i ofiarach tragedii?

– Przede wszystkim krocząc jego śladami. Zanim zostałam senatorem, przez wiele lat pracowałam w Polskim Czerwonym Krzyżu. Dziś wiem, że mąż pragnął, abym kontynuowała jego drogę, pomagając m.in. ludziom. Dla upamiętnienia powstało Stowarzyszenie Senatora Stanisława Zająca, założone przez członków rodziny. Zajmuje się ono organizacją rocznic smoleńskich, wydaliśmy także książkę dotyczącą działania księży w Polskim Państwie Podziemnym, mąż interesował się tą tematyką również jako parlamentarzysta. Corocznie 1 maja organizowany jest bieg pamięci z rodzinnej miejscowości męża – Święcan do Karpackiej Troi. Został nakręcony również film pt. „W drodze”, bo mąż przez całe życie był w drodze i na tej drodze także zginął. Stowarzyszenie wspomina wszystkie ofiary tragedii m.in poprzez liczne albumy, książki. W przyszłości planujemy wybrać się na miejsce tragedii.

– Odczuwa dziś Pani obecność męża?

– Odczuwam jego obecność, poza tym zostałam wychowana w kulcie do dusz czyśćcowych. Wiem, że wielu osobom śnił się. Mnie również, zwłaszcza gdy musiałam podejmować bardzo trudne, życiowe decyzje. Wtedy stał na pięknym balkonie z uniesioną dłonią ku górze. Była to oznaka jego poparcia. Kiedy coś mu nie odpowiadało, kierował dłoń w dół. Dziś czuję, że moja życiowa droga wspierana jest przez męża i zmarłych z rodziny.

– Gdy po 5 latach patrzy Pani na sposób wyjaśniania tragedii smoleńskiej, wierzy Pani, że poznamy prawdę?

– Jestem przekonana, że prawda zostanie ujawniona. Mam nadzieję, że nie po tylu latach co prawda o Katyniu. To, co dzieje się wokół katastrofy, urąga wszelkim procedurom, które można prowadzić w cywilizowanym państwie. To była wielka katastrofa narodowa, jeśli ktoś tego nie rozumie, nie może czuć się Polakiem. To nie był zwyczajny wypadek. Smoleńsk pozostaje raną do końca życia, a coroczne uroczystości upamiętniające katastrofę splatają się z wielkim bólem, przeżyciem i wzruszeniem.