Reklama

Wielki Post

Bogactwo wielkopostnej tradycji

Wielki Post jest czasem przygotowania do świąt Wielkiej Nocy. Okres ten jednak nie jest jednolity, ma swoją strukturę i dynamikę, która pomaga nam odkryć bogactwo liturgii, dawnych zwyczajów, duchowych praktyk, pobożności nowej i starej, opartej na dwudziestowiecznej ciągłości żywej wiary

Niedziela Ogólnopolska 11/2016, str. 16

[ TEMATY ]

Wielki Post

Bożena Sztajner/ Niedziela

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Zaczyna się Środą Popielcową i trwa, nie licząc niedziel, 40 dni, aż do Triduum Paschalnego. Kiedyś poprzedzony był tzw. przedpościem, wprowadzonym jeszcze za czasów św. Grzegorza Wielkiego na przełomie VI i VII wieku, które zostało zniesione przez Pawła VI, choć i dziś jest obecne w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Warto o nim pamiętać, bo jego zadaniem było stopniowe oswajanie wiernych z praktykami pokutnymi. Radykalna asceza, kiedyś powszechnie wymagana w Kościele, potrzebowała powolnego przystosowania.

Jaki był sens przedpościa? W połączeniu z Wielkim Postem 70 dni pokuty nawiązywało do 70 lat niewoli babilońskiej. Chodziło także o to, by podkreślić stan grzechu, cierpienia i śmierci, typowy przed przyjściem Chrystusa, a szczególnie doświadczany wobec zagrożeń ze strony barbarzyńskich i niechrześcijańskich narodów. Wierni zwracali się więc do Zbawiciela w postawie aktywnego zawierzenia, by poprzez ascezę w zjednoczeniu z Chrystusem wydobyć się z niewoli grzechu, śmierci i niebezpieczeństw złego. Ten cel przewija się do dziś przez cały okres przygotowania do Wielkanocy, niezależnie od pielęgnowania czy odrzucenia przedpostnych zwyczajów.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Pokuta i Męka

Reklama

Czas Wielkiego Postu składa się z dwóch części. Pierwsza – zaczyna się w Środę Popielcową, a kończy w Niedzielę Męki Pańskiej, zwaną także Niedzielą Pasyjną lub rzadziej – Czarną Niedzielą. Druga część Wielkiego Postu to „Czas Męki”, który obejmuje ostatnie dwa tygodnie przed Wielkanocą.

W Niedzielę Pasyjną w kościołach zakrywane są krzyże, co ma nas skłonić do oderwania się od zewnętrznej powłoki ludzkich wyobrażeń, a skierować uwagę na wewnętrzny, duchowy i nadprzyrodzony sens męki i śmierci Zbawiciela. Stąd krzyże pozostaną zasłonięte aż do końca liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek.

Pieśni kościelne typowe dla okresu Wielkiego Postu dotyczą dwóch aspektów, czasem wzajemnie splecionych, a czasem oddzielonych. Chodzi o utwory o charakterze pokutnym, mówiące o nawróceniu i chrzcie, oraz o pasyjne pieśni wielkopostne. Typowe dla polskiej pobożności pozostaje odprawianie nabożeństw pasyjnych: „Gorzkich żali” czy Drogi Krzyżowej.

Chrzest

W celebracji tego czasu nigdy, a zwłaszcza w jubileuszowym roku Chrztu Polski, nie wolno zapomnieć o chrzcielnym charakterze okresu przygotowania do Wielkanocy, co najbardziej widoczne jest w liturgii słowa Bożego i w tekstach modlitw III, IV i V niedzieli Wielkiego Postu. W tradycji Kościoła był to czas bezpośredniego przygotowania katechumenów do chrztu, zaś w sensie alegorycznym odnosi się on do przygotowania ludzkości na przyjęcie Zbawiciela, którego misją było zanurzyć starego człowieka poddanego śmierci w zdrojach swojej Przenajświętszej Krwi i odrodzić go z wody i z Ducha do życia wiecznego.

Reklama

Wielki Post to czas pokuty i nawrócenia, który opiera się na osobistym zaangażowaniu każdego w osiąganie szczytów chrześcijańskiej dojrzałości. W drodze wielkopostnych ćwiczeń ważne są post, jałmużna i modlitwa.

Bogactwo i różnorodność

W okresie Wielkiego Postu w kościele znikają kwiaty sprzed ołtarza, nastrój pokuty podkreśla skromniejszy wystrój świątyni. Kolorem liturgicznym w tym czasie jest zasadniczo fiolet, jednak i ta praktyka w swojej ciągłości nie jest jednolita: w IV niedzielę, zwaną Laetare, kapłan nakłada szaty w kolorze różowym, na ołtarzu pojawiają się kwiaty, a organista może bardziej uroczyście zagrać na organach.

W życiu codziennym wierzący unikają zabaw, poddają się ascezie, starają się wieść życie bardziej skupione i skoncentrowane na treściach wyznawanej wiary. Pościć nie należy w niedziele, bo są to dni radości ze zmartwychwstania Chrystusa. Mają one jednak spajać, a nie rozbijać czas wielkopostnych ćwiczeń.

Choć trudno byłoby zabraniać surowszych form pokuty, to jednak wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych obowiązuje we wszystkie piątki, a post ścisły – w Środę Popielcową i w Wielki Piątek. Praktyki pokutne kiedyś były dużo bardziej surowe, a ich przestrzeganie było bardzo skrupulatne. W Polsce w wielkopostnej diecie przez cały ten okres ograniczano się do żuru, ziemniaków, śledzi i kapusty, wystrzegano się natomiast mięsa, tłuszczów zwierzęcych, a nawet mleka.

Bogactwo i różnorodność liturgiczna, a także codzienne zwyczaje pokazują, że czas Wielkiego Postu nie jest jednolity, że ma swoją wewnętrzną różnorodność i zarazem spójność, logikę i treść, co powinno znaleźć wyraz w takim ukształtowaniu ceremonii liturgicznej, by pomóc w odkryciu jej bogactwa.

Wspomniana różnorodność liturgiczna powinna wpływać na chrześcijańskie życie i kształtować je. Można to osiągnąć przez pielęgnowanie starych i nowych form pobożności pokutnej, chrzcielnej i pasyjnej, skupionych wokół pełnienia dzieł miłosierdzia, modlitwy i pokuty.

2016-03-09 08:35

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

#NiezbędnikWielkopostny: Chrześcijański sens cierpienia

[ TEMATY ]

cierpienie

Wielki Post

#NiezbędnikWielkopostny

Red.

Naturalną reakcją człowieka wobec cierpienia w chorobie jest postawa obronna, odrzucenie i walka z tą trudną do pogodzenia rzeczywistością. Natura ludzka przyjmuje cierpienia jako „kataklizm duchowo-somatyczny”. W kolejny czwartek Wielkiego Postu zastanówmy się nad prawdziwym sensem cierpienia.

Największym pragnieniem każdego z nas jest być zdrowym i szczęśliwym. Choroba wpływa negatywnie na upragniony wzorzec egzystencji i stymuluje człowieka do działań zmierzających do eliminacji cierpienia z jego życiowej drogi. Zadaniem więc medycyny jest zmierzanie do walki z chorobą i towarzyszącym jej cierpieniem.
CZYTAJ DALEJ

Ordo Iuris zawiadamia prokuraturę i żąda zawieszenia prawa wykonywania zawodu przez lek. Gizelę Jagielską

2025-07-25 13:45

[ TEMATY ]

aborcja

Ordo Iuris

Gizela Jagielska

Adobe Stock

Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris złożył dziś zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez lek. Gizelę Jagielską i personel medyczny Powiatowego Zespołu Szpitali w Oleśnicy.

Jednocześnie do Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej wpłynęła skarga Instytutu Ordo Iuris na ww. lekarkę wraz z wnioskiem o niezwłoczne zawieszenie jej prawa wykonywania zawodu. Sprawa dotyczy ujawnionych przez samą lekarkę w mediach okoliczności przeprowadzenia aborcji w 26. tygodniu ciąży, w wyniku której miało urodzić się żywe dziecko, pozostawione bez pomocy lekarskiej aż do śmierci.
CZYTAJ DALEJ

Abp Adrian Galbas: Jestem zdruzgotany wiadomością, że jeden z moich księży brutalnie zamordował człowieka

2025-07-25 22:19

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Karol Porwich/Niedziela

Abp Adrian Galbas

Abp Adrian Galbas

Słowo abp. Adriana Galbasa w związku z ustaleniami Prokuratury Okręgowej w Radomiu.

Siostry i Bracia, nie mam dziś dla Was słów pocieszenia, a tym bardziej wyjaśnienia czy wytłumaczenia. Jestem przybity i zdruzgotany wiadomością, że jeden z moich księży brutalnie zamordował człowieka – ubogiego i bezdomnego. Nie mam odpowiedzi na żadne pytanie zaczynające się od słowa: „dlaczego?”.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję