Reklama

Kto oszukał Polskę?

„Przegrani zwycięzcy” – tak zatytułowane są wspomnienia Jana Ciechanowskiego, ambasadora Polski w Stanach Zjednoczonych w latach 1941-45. Według mnie, to jedna z najciekawszych i najważniejszych książek o II wojnie światowej, które ukazały się w ostatnich latach

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jan Ciechanowski należał do najzdolniejszych i najbardziej doświadczonych polskich dyplomatów” – uważa znany historyk prof. Andrzej Chwalba. W Waszyngtonie, w czasie II wojny światowej, Ciechanowski walczył o to, by Polska po wojnie została państwem niepodległym z zachowanymi granicami na wschodzie. Dlaczego tak się nie stało? Kto oszukał Polaków? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w jego obszernych wspomnieniach (liczą prawie 700 stron).

Reklama

Autor z ogromną szczerością, niespotykaną wśród dyplomatów, opisuje kulisy rozmów o Polsce z najważniejszymi politykami trzech mocarstw, np. rozmów polskich premierów na uchodźstwie: gen. Władysława Sikorskiego i Stanisława Mikołajczyka z prezydentem Stanów Zjednoczonych Franklinem Delano Rooseveltem i przywódcą Związku Radzieckiego Józefem Stalinem. W książce znajdziemy również szczegóły jednej z najbardziej dramatycznych wymian zdań między Winstonem Churchillem a Stanisławem Mikołajczykiem, podczas której przywódca Wielkiej Brytanii groźbami i zniewagami próbował wymusić na polskim premierze zaakceptowanie przez polski rząd rezygnacji „z 47 procent terytorium Państwa Polskiego”. Jeden z najciekawszych fragmentów wspomnień dotyczy wizyty w Stanach Zjednoczonych Jana Karskiego. Gdy polski kurier spotkał się z prezydentem Rooseveltem (w rozmowie uczestniczył Jan Ciechanowski), szczegółowo poinformował o bezwzględnym terrorze stosowanym przez Niemców wobec Polaków i dramatycznej sytuacji Żydów. Poprosił prezydenta o podjęcie natychmiastowych działań odwetowych, takich jak „zmasowane bombardowania niemieckich miast poprzedzone zrzuceniem ulotek uświadamiających Niemcom, że zostali zbombardowani w odwecie za eksterminację Żydów”. Karski usilnie prosił również o pomoc w uzbrojeniu Armii Krajowej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Walorem wspomnień Jana Ciechanowskiego jest precyzyjny opis stosunku przywódców trzech mocarstw do Polski. Pisze on np., że prezydent Roosevelt chętnie go przyjmował, jako ambasadora Polski w Waszyngtonie, w latach 1941-42 i zapewniał, że Polska musi odzyskać całkowitą niepodległość bez zmian terytorialnych. Po konferencji w Teheranie unikał jednak spotkań, a jego wcześniejsze zapewnienia okazały się nic nieznaczącymi deklaracjami. Gdy pisze o Churchillu, dyplomata przypomina, że mówił on chętnie o bohaterstwie polskich lotników, gdy decydowały się losy bitwy o Anglię, ale kilka miesięcy później bez wahania „wyraził akceptację dla tak zwanej linii Curzona jako nowej granicy Polski na wschodzie i nie chciał słyszeć o żadnej zmianie tego stanowiska”. Ciechanowski opisuje także działania Związku Radzieckiego wobec Polski, począwszy od ataku na nasz kraj 17 września 1939 r., przez wywożenie Polaków na Wschód, kłamstwa dotyczące Katynia, po eksterminację Armii Krajowej po wejściu na nasze terytorium i ustanowienie uzależnionego od siebie rządu.

Reklama

Wiele opisywanych wydarzeń jest dość dobrze znanych, jednak wspomnienia Jana Ciechanowskiego są bezcennym materiałem źródłowym, ponieważ autor bezpośrednio rozmawiał z przywódcami mocarstw lub poznał treść ich rozmów od świadków opisywanych wydarzeń. W książce nie brakuje mniej znanych szczegółów – np. opisu wylotu z Montrealu do Waszyngtonu w grudniu 1942 r. gen. Sikorskiego. „Zadzwonił adiutant generała – wspomina Ciechanowski. – Głosem pełnym emocji poinformował mnie, że w chwili po tym, jak samolot oderwał się od ziemi, wszystkie cztery silniki odmówiły posłuszeństwa i jedynie dzięki nadzwyczajnym umiejętnościom pilota udało się uniknąć katastrofy. Samolot spadł na pole rozciągające się przy lotnisku, doznając znacznych uszkodzeń. Sikorski i jego sztabowcy jakimś cudownym zrządzeniem losu nie odnieśli większych obrażeń”. Autor dodaje, że amerykańscy eksperci skłaniali się do uznania tego wypadku za czyjeś celowe działanie. Kilka miesięcy później gen. Sikorski zginął w katastrofie lotniczej w Gibraltarze.

Końcowa część wspomnień polskiego dyplomaty jest wypełniona słowami bólu i rozgoryczenia. Jan Ciechanowski pisze m.in.: „Wychodząc z Izby Reprezentantów, wiedziałem już, że Polska została «opuszczona i sprzedana», że trzy wielkie mocarstwa w sposób bezprawny, z pogwałceniem prawa międzynarodowego i zasad sprawiedliwości przywłaszczyły sobie suwerenność narodu polskiego, reprezentowanego przecież przez prawowity rząd, nie dając ani temu narodowi, ani jego przedstawicielom szansy wypowiedzenia się w rozstrzyganej sprawie, nie zasięgając opinii narodu polskiego, by poznać jego rzeczywistą wolę, a wreszcie lekceważąc zasadę samostanowienia narodów i wszelkie tradycyjne wartości, które w obronie Stanów Zjednoczonych zawsze występowały w przeszłości”.

Wspomnienia Jana Ciechanowskiego po raz pierwszy ukazały się w Nowym Jorku w 1947 r. w języku angielskim. Obecnie dzięki inspiracji ambasadora RP w Paryżu w latach 1990-96 Jerzego Łukaszewskiego te bezcenne wspomnienia zostały wydane przez Wydawnictwo Literackie.

Krzysztof Tadej
Dziennikarz TVP, publicysta „Niedzieli”

2018-05-30 09:51

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Papież Leon XIV głęboko zasmucony katastrofą samolotu w Indiach

2025-06-13 18:13

[ TEMATY ]

Indie

Papież Leon XIV

katastrofa lotnicza

Vatican Media

Papież Leon XIV składa kondolencje i modli się za ofiary katastrofy samolotu Air India

Papież Leon XIV składa kondolencje i modli się za ofiary katastrofy samolotu Air India

Papież Leon XIV składa kondolencje i modli się za ofiary katastrofy samolotu Air India lecącego do Londynu z 242 osobami na pokładzie, który rozbił się po starcie w indyjskim mieście Ahmadabad.

Samolot Air India lot 171 wystartował w czwartek z lotniska w Ahmedabadzie z 242 osobami na pokładzie, lecąc do lotniska Gatwick w Londynie. Boeing 787-8 Dreamliner rozbił się wkrótce po starcie w dzielnicy mieszkalnej w pobliżu lotniska, prawdopodobnie uderzając w państwowy akademik B.J. Medical College, w którym mieszkają lekarze. Lokalna policja poinformowała, że do tej pory znaleziono 265 ciał ofiar. Co najmniej 24 osoby zginęły na ziemi. Dokładna liczba ofiar zostanie ustalona po przeprowadzeniu badań DNA.
CZYTAJ DALEJ

Jubileusz 55-lecia kapłaństwa ojców paulinów

2025-06-13 20:28

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Paulini

jubileusz kapłaństwa

BPJG

55-lecie kapłaństwa świętują dziś na Jasnej Górze ojcowie Paulini: o. Eustachy Rakoczy, o. Hadrian Lizińczyk i o. Stanisław Baranowski. Choć o każdym z nich można powiedzieć oddzielną refleksję i świadectwo życia kapłańskiego, łączy ich jednak miłość do Maryi i radość z bycia częścią Kościoła.

O. Eustachy Rakoczy przyznał, że „wiek robi swoje”. Pomimo problemów ze zdrowiem daje jednak piękne świadectwo gorliwości Apelowej. - Codziennie staram się uczestniczyć w modlitwie Apelowej. Jestem, pamiętam, czuwam. Kiedy moja rodzina widzi, że ich brat i wujek jest na Apelu, wiedzą, że jestem zdrowy – przyznał jubilat. Podczas 55. lat swojej posługi był sekretarzem generalnym Zakonu Paulinów i przeorem klasztoru w Leśnej Podlaskiej. Najbardziej jednak kojarzony jest ze swojej miłości do Ojczyzny; z Jasnej Góry duszpastersko posługiwał Weteranom Wojska Polskiego, Legionistom Józefa Piłsudskiego, Powstańcom Wielkopolskim, Żołnierzom Armii Krajowej oraz Żołnierzom Batalionów Chłopskich. Był też Kapelanem Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Jego głos kierowany do tych, którzy służyli Ojczyźnie wielokrotnie rozbrzmiewał z jasnogórskiego Szczytu.
CZYTAJ DALEJ

Zasady działania Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystywania seksualnego osób małoletnich w Kościele katolickim w Polsce

2025-06-14 15:20

[ TEMATY ]

dokument

komisja

Karol Porwich/Niedziela

- Aby Kościół mógł wiarygodnie pełnić misję Jezusa w świecie i pomagać ludziom w odnajdywaniu Boga, krzywdy, które odebrały blask światła Ewangelii, muszą zostać uznane i w miarę możliwości naprawione. Nie dokona się to inaczej jak tylko poprzez stanięcie w prawdzie, które jest warunkiem uzdrowienia osób zranionych we wspólnocie Kościoła – czytamy w dokumencie pt. „Zasady działania Komisji niezależnych ekspertów do zbadania zjawiska wykorzystywania seksualnego osób małoletnich w Kościele katolickim w Polsce”, który jest konsekwencją dwuletniej pracy zespołu ekspertów pod kierunkiem abp. Wojciecha Polaka, Prymasa Polski i Delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży. Tekst ten otrzymali biskupi uczestniczący w 401. Zebraniu Plenarnym KEP w Katowicach. Uwzględnia on poprawki i sugestie zgłoszone na 400. Zebraniu Plenarnym w marcu br. jak również późniejsze uzupełnienia.

Biskupi zgromadzeni na 401. Zebraniu Plenarnym 12 czerwca br. w głosowaniu podjęli decyzję o zakończeniu prac Zespołu kierowanego przez abp. Polaka i zdecydowali o powołaniu nowego Zespołu, który ma prowadzić dalsze prace w kierunku powołania Komisji. Jego przewodniczącym został wybrany bp Sławomir Oder.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję