Kościół pw. św. Doroty Dziewicy i Męczennicy

Nie sposób nie zgodzić się z tym, iż prawda nie potrzebuje obrońców, a piękno ingerencji z zewnątrz oraz rozgłosu. Wiedział o tym św. Augustyn, wierny Kościołowi, zakonowi i miłości, który wiele wieków wcześniej powiedział: „Wejdź w siebie, we wnętrzu człowieka mieszka prawda”. Przekroczenie progu domanowskiej świątyni tożsame jest z ubogaceniem duchowym. Piękno i prawda – dwie nierozłączne ze sobą wartości, wzajemnie się przenikają w momencie zatrzymania się i przyklęknięcia przed obrazem Matki Bożej w Domanowie.

Kościół parafialny pw. św. Doroty, św. Urszuli, św. Jana Nepomucena oraz 11 tys. Panien i Dziewic, został ufundowany 11 marca 1460 r. przez Piotra Kota, właściciela dóbr domanowskich. Staraniem fundatora zbudowano drewniany kościół, którego uposażeniem stały się dwie włóki ziemi, siedlisko i ogród pod plebanię.

Ks. Paweł książę Algimut Holszański, biskup łucki 4 lutego 1519 r. erygował parafię w Domanowie i przyłączył do niej okoliczne wsie. W latach 1999-2003 została wzniesiona nowa, murowana plebania, której poświęcenia dokonał 25 stycznia 2004 r. bp Antoni Dydycz.

Trzecią drewnianą świątynię w Domanowie zbudowano w 1763 r., staraniem ks. Franciszka Pietraszko, ówczesnego proboszcza i dziekana brańskiego, a także Michała Bogusza. Jej konsekracji dokonał 2 maja 1779 r. proboszcz bielski ks. Jan Szyjkowski, biskup tytularny Sinope, sufragan łucki na okręg brzeski. W okresie insurekcji kościuszkowskiej 28 sierpnia 1794 r. ks. Józef Krajewski, proboszcz domanowski, pomagał powstańcom, przekazując im wota, srebro i pieniądze. W 1875 r. kościół powiększono o tzw. babiniec, dodając chór i nową wieżyczkę, staraniem ks. Piotra Kryńskiego, proboszcza domanowskiego.

Wspomnieć należy działania ks. Benedykta Karpińskiego, proboszcza parafii od 1989 r., które przyczyniły się do nadania w ramach obchodzonego Wielkiego Jubileuszu, kościołowi w Domanowie statusu stacyjnego, w którym pielgrzymi mogą otrzymywać łaskę jubileuszowego odpustu. Ks. Benedykt wyprosił też w Watykańskiej Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, za pośrednictwem bp. Antoniego Dydycza, aby tytuł kościoła w Domanowie brzmiał: Najświętsza Maryja Panna, Matka Zbawiciela. Stosowny dokument Stolicy Apostolskiej z 23 lutego 2000 r. jest ważnym aktem uznania znaczenia Maryi w historii świątyni zbudowanej z żywych kamieni. Św. Dorota pozostała nadal patronką wspólnoty parafialnej.

Ustępujący proboszcz ks. Walenty Wojtkowski, pełniący posługę duszpasterską od 2007 r., dołożył wielu starań w pielęgnowanie nurtu maryjnej pobożności oraz doprowadził do uroczystego aktu koronacji Matki Zbawiciela.

Obraz Matki Bożej w Domanowie

Obraz Matki Bożej Domanowskiej został namalowany przez włoskiego malarza w 1648 r. na prośbę Seweryna Domanowskiego. Pochodzący z Padwy Giovanni Verenti tworzył swoje dzieła głównie w Polsce, co sprawiło, że w kraju pochodzenia był prawie nieznany. Pogrążony w smutku po śmierci żony, Seweryn Domanowski zapragnął wspomóc ukochaną w drodze do nieba, o czym świadczy napis umieszczony w dolnej części obrazu. Ponadto, niewykluczone, że widok wiekowej świątyni skłonił mężczyznę do podjęcia konkretnych działań zmierzających w kierunku upiększenia jej oraz rozpalenia ducha wiary wśród mieszkańców. Umieszczenie obrazu Matki Bożej Szkaplerznej w jednym z bocznych ołtarzy było spełnieniem zamysłu inicjatora namalowanego obrazu.

Obraz wykonany na podłożu drewnianym o wymiarach 126,5 na 91 cm przedstawia Matkę Bożą na złotym tle trzymającą na swoim lewym ramieniu błogosławiące Dzieciątko. Piękna barokowa kompozycja, przepełniona symboliką, dostarcza wielu wrażeń estetyczno-artystycznych oraz wprowadza oglądającego w duchowy wymiar. Maryja wzrokiem pełnym miłości i wiary patrzy na nas tak, jak na Jednorodzonego Syna. Niezwykle wymowne są także delikatne dłonie Maryi. Lewą dłonią Matka Boża czule obejmuje Dzieciątko, zaś prawa jest skierowana do wszystkich utrudzonych, opuszczonych, dotkniętych cierpieniem, odczuwających lęk i samotność. Wymowne są także błogosławiące dłonie Pana Jezusa. Gest Dzieciątka z Domanowa wyraża konieczność uświęcenie tego, co nie jest święte.

28 czerwca 2015 r. na ołtarzu polowym, ustawionym przed świątynią w Domanowie, gdzie znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, bp Tadeusz Pikus dokonał aktu jego koronacji. Obraz Najświętszej Maryi Panny Matki Zbawiciela Naszego Jezusa został ukoronowany na prawie diecezjalnym. Trzecia niedziela lipca została ustanowiona dniem ku czci Pani Domanowskiej.

Pod płaszczem opieki

Renowacja obrazu przeprowadzona w 1971 r., pozwoliła na odczytanie jego dziejów. Obraz z biegiem lat stawał się coraz bardziej nieczytelny z powodu działania dymu ze świec i kadzideł. Po 150 latach od jego powstania, nieznany malarz domalował ukazanym postaciom berło i korony. Korony te zostały zakryte dwiema większymi srebrnymi koronami przybitymi gwoździami do obrazu. W tle poprzybijano srebrne gwiazdki. W czasie jednej z wcześniejszych renowacji rozerwane deski przed sklejeniem zheblowano, co doprowadziło do lekkiego przesunięcia narysowanych dłoni Madonny. Dopiero przeprowadzone dokładne badania w 1971 r. pozwoliły na odnalezienie oryginalnego Oblicza Pani Domanowskiej oraz przywrócenia jej pierwotnej okazałości.

Obraz nie gościł długo w pierwszej świątyni wybudowanej w Domanowie. Wycofujące się z Częstochowy wojska szwedzkie, pałające szczególną nienawiścią do Matki Bożej, niszczyły wszystkie napotkane kościoły. Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem cudownie ocalał, choć świątynia została spalona. Przepuszcza się, że mieszkańcy Domanowa, w obawie przed siejącymi zniszczenie Szwedami, ukryli swój cenny skarb. Dopiero po wojnie obraz Matki Bożej wrócił do nowo wybudowanej świątyni pw. św. Doroty, Przemienienia Jezusa Chrystusa i św. Jana Nepomucena, która została konsekrowana na początku XVII wieku w czasach posługi duszpasterskiej ks. Tadeusza Jabłońskiego. Umieszczenie go w miejscu honorowym, czyli głównym ołtarzu, świadczy o otaczanej czci parafian wokół obrazu.

Orędownictwo Pani Domanowskiej
Domanowska Matka Zbawiciela była szczególną orędowniczką w najróżniejszych momentach dziejowych narodu. Warto pochylić się nad tą historią, by dostrzec poświęcenie, wierność pokoleń w przekazywaniu szczególnego orędownictwa Pani Domanowskiej. O wielkiej miłości ludzi do swojej Matki świadczą liczne drogocenne wota pozostawione w darze za wyproszone łaski. Wymownym potwierdzeniem kultu Matki Bożej jest przekazywane świadectwo o objawieniu Maryi przed wybudowaniem świątyni. Zgodnie z lokalnymi podaniami, Matka Boża objawiła się na skraju wsi nieopodal źródła. Mieszkańcy uznali to za symboliczne wskazanie miejsca oddawania czci Matce Bożej, gdzie niebawem powstała pierwsza świątynia. To właśnie na tym historycznym dziedzictwie wyrosła teraźniejsza tożsamość religijna oraz dbałość o jej przekazywanie następnym pokoleniom.