Reklama

Niedziela Łódzka

Niezwykłe losy ks. Jana Lewińskiego

Są ludzie, w których życiu odczytać można nie tylko historię ich samych, ale i losy narodów i świata. Taką właśnie jest historia ks. Jana Lewińskiego, który większość życia spędził na Kresach Wschodnich po to, by u jego kresu trafić do Łodzi.

Niedziela łódzka 36/2019, str. 4-5

[ TEMATY ]

historia

achiwum

Grób ks. Jana Lewińskiego na łódzkim cmentarzu

Grób ks. Jana Lewińskiego na łódzkim cmentarzu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jej początki sięgają Kamienia Podolskiego. To tam 18 maja 1871 r. w mieszczańskiej rodzinie Hipolita i Katarzyny się urodził. Formację kapłańską (1888-1893) odbył w seminarium duchownym w Żytomierzu, a następnie, po święceniach, skierowany został do swojej pierwszej parafii w Łucku, gdzie pracował jako katecheta. Nauczanie religii wśród dzieci i młodzieży kontynuował w Winnicy dokąd trafił w 1902 r. To właśnie winnicka parafia pw. Matki Boskiej Anielskiej (odebranej zakonowi kapucynów kilka lat wcześniej) stała się miejscem jego duszpasterskiej działalności na kolejne 28 lat życia. W 1913 r. został proboszczem i jednocześnie dziekanem winnickim. Jako pasterzowi tamtejszej wspólnoty przypadło mu w udziale przeprowadzić ją przez zawieruchę I wojny światowej, bolszewickiej rewolucji i niespokojnych powojennych czasów, gdy ważyły się losy Polski i Ukrainy, i wzmagał sowiecki terror.

Ks. Jan bynajmniej nie był biernym świadkiem tych wszystkich wydarzeń, ale zaangażowany w działalność tzw. klubu polskiego i organizację podziemnego systemu polskiej oświaty szybko trafił pod obserwację najpierw carskich, a później bolszewickich szpiegów. To właśnie z odtajnionych archiwów służb specjalnych możemy dowiedzieć się, że ks. Lewiński cieszył się dużym autorytetem w lokalnej wspólnocie katolickiej. „Posiadał ogładę towarzyską i subtelne poczucie humoru. Był zawziętym zwolennikiem karciarstwa, opowiadaczem kawałów i dowcipnisiem”. Charakteryzował się też niemałym sprytem. Jak wynika z relacji o. Konstantego Morozowa OFMCap – obecnego proboszcza parafii i badacza życia ks. Lewińskiego – wiele z tych spotkań odbywało się pod pretekstem odpustów. Ważnym historycznym momentem był maj 1920 r., kiedy do Winnicy przybyli Józef Piłsudski i Symon Petlura. Jan Lewiński nie tylko przywitał marszałka w kapucyńskiej świątyni, ale też w odprawił Mszę św. w jego intencji. Jednak troszczył się nie tylko o wielkich tego świata. Opiekował się sierotami i wdowami. W czasie prześladowań udzielał schronienia m.in. s. Róży Zielińskiej (ze zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi), która jako dziecko, wraz z bratem, przez 5 lat mieszkała w małym pokoiku pomiędzy schodami a amboną i była świadkiem splądrowania świątyni przez bolszewików.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

W obawie przed represjami, ze względu na działalność patriotyczną Jan Lewiński po raz pierwszy ratował się ucieczką do Polski w czerwcu 1920 r. Powrócił jednak do swoich parafian 8 grudnia tego samego roku. Był wsparciem nie tylko dla świeckich, ale i kapłanów, którzy stawiać musieli czoła nagonce mającej na celu nakłonić ich do porzucenia wiary. Wielokrotnie przesłuchiwany i aresztowany, w 1930 r. został oskarżony o działalność kontrrewolucyjną i skazany na rozstrzelanie. Wyrok ten zmieniono na 10 lat łagrów. Ocalał dzięki wymianie skazańców na szpiegów komunistycznych i wrócił do Polski. Nie na długo jednak, gdyż w 1935 r., w ślad za swoim przyjacielem ks. Janem Świderskim, udał się do Sarn na ziemię wołyńską. Tam po raz kolejny historia jego życia starła się z historią Europy. Właśnie w Sarnach w 1943 r. ks. Lewiński świętował jubileusz 50-lecia kapłaństwa w cieniu II wojny światowej. Wkrótce potem przyszła rzeź wołyńska. Niewiele zachowało się świadectw z tego czasu. Jedno z nich przytacza abp Władysław Ziółek w swojej homilii w Sarnach z 4 sierpnia 1995 r. „I tutaj [w Sarnach] był niezachwiany, pozostał z umiłowanym ludem, dzielił z nim trudy i znoje i obficie wlewał w nasze zbolałe serca wyrazy pokrzepienia i nadziei na lepszą przyszłość”.

Ks. Jan Lewiński pozostał ze swoimi sarneńskimi parafianami do końca. Jak dowiadujemy się ze wspomnień Włodzimierza Pępola „Z Wołynia na Warmię” ks. Jan wyjechał z Sarn jednym z ostatnich transportów w 1945 r. i osiedlił się w Łodzi. To tutaj biskupem został wykładający w Wilnie w czasach międzywojnia bp Michał Klepacz i do niego ciągnęło kresowe duchowieństwo po zmianie granic. Pomimo swoich 74 lat ks. Jan podjął się posługi kapelana na cmentarzu na Dołach. Ten, który wielokrotnie ocalał z wojennej zawieruchy do końca swoich dni służył ostatnią posługą tym, którym się to nie udało. Równie wymowny jest fakt, że zamieszkał na cmentarzu w tym samym miejscu, gdzie w czasie wojny ukrywał się inny święty kapłan – bł. o. Anastazy Pankiewicz. W cmentarnej kaplicy pw. św. Wincentego ks. Lewiński zawiesił obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej, który wraz z innymi cennymi pamiątkami i dokumentami udało mu się wywieźć z ziemi sarneńskiej. Wizerunek ten zdobił mury kaplicy aż do 1995 r., kiedy to powrócił do mieszkańców Sarn. Delegacji i uroczystościom osobiście przewodniczył abp Ziółek, który w swoim słowie nakreślił sylwetkę tego niezwykłego kapłana. Warto stanąć przed grobem ks. Jana Lewińskiego znajdującym się naprzeciw wejścia do cmentarnej kaplicy. W tym miejscu ziemia łódzka, na której spędził ostatnie lata życia, przenika się z ziemią winnicką, której oddał tyle serca, przywiezioną tu w październiku 2018 r. przez o. Konstantego Morozowa krzewiącego pamięć o swoim poprzedniku. Dziś to ta ziemia opowiada jego historię.

Bardzo dziękuję za pomoc przy napisaniu tego tekstu o. Konstantemu Morozow, który podzielił się owocami swoich wieloletnich badań nad historią ks. Jana Lewińskiego. Czytelników, którzy posiadają wiedzę na temat jego pobytu w Łodzi zachęcamy do kontaktu.

2019-09-03 13:09

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Pamięć o gułagu w Rusku

Niedziela świdnicka 41/2013, str. 3

[ TEMATY ]

historia

Przemysław Awdankiewicz

Cztery wieżyczki obserwacyjne 2, 5 x 2, 5 x 5, 4 m, ogrodzenie z drutu kolczastego na słupach żelbetowych, strażnicy - to była granica miedzy wolnością a więzieniem dla przebywających w peerelowskim gułagu we wsi Rusko koło Strzegomia, jednym z czterech stalinowskich obozów pracy dla więźniów na Dolnym Śląsku. Dzięki kilku byłym więźniom i księdzu proboszczowi Janowi Olendrowi z pobliskiego Jaroszowa pamięć o tym miejscu kaźni nie zginęła.

CZYTAJ DALEJ

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na własne oczy rozdarło mi serce

2024-03-26 21:00

[ TEMATY ]

#NiezbędnikWielkopostny2024

Archidiecezja Krakowska

Film "Unplanned – Nieplanowane" był prawdziwym ciosem dla Planned Parenthood - największej sieci klinik aborcyjnych w USA.

W każdą środę Wielkiego Postu chcemy zachęcać Was do wielkiej modlitwy za dzieci zagrożone aborcją oraz ich matki, a także za nienarodzonych i ofiary aborcji.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas do kapłanów: biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem

2024-03-28 13:23

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Episkopat News/Facebook

Biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem. Jeśli ksiądz prowadzi podwójne życie, jakąkolwiek postać miałoby ono mieć, powinien to jak najszybciej przerwać - powiedział abp Adrian Galbas do kapłanów. Metropolita katowicki przewodniczył Mszy św. Krzyżma w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Podczas liturgii błogosławił oleje chorych i katechumenów oraz poświęca krzyżmo.

W homilii metropolita katowicki zatrzymał się nad znaczeniem namaszczenia, szczególnie namaszczenia krzyżmem, „najszlachetniejszym ze wszystkich dziś poświęcanych olejów, mieszaniną oliwy z oliwek i wonnych balsamów.” Jak zauważył, olej od zawsze, aż do naszych czasów wykorzystywany jest jako produkt spożywczy, kosmetyczny i liturgiczny. W starożytności był także zabezpieczeniem walczących. Namaszczali się nim sportowcy, stający do zapaśniczej walki. Śliski olej wtarty w ciało stanowił ochronę przed uchwytem przeciwnika.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję