Egzamin z odpowiedzialności

Miało być o wyborach prezydenckich, ostatnich z elekcyjnego maratonu, w którym podążamy już od półtora roku, i najważniejszych w warstwie symbolicznej, bo mających wyłonić pierwszego obywatela RP.

Nie było zaskoczeniem, że do rywalizacji na drugą kadencję przystąpił urzędujący prezydent Andrzej Duda. Pięć lat temu nieznany bliżej europoseł, z doświadczeniem pracy u boku śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego, podjął rywalizację z jednym z najważniejszych polityków PO – Bronisławem Komorowskim i pokonał swego rywala, który jeszcze kilka miesięcy przed głosowaniem cieszył się miażdżącą przewagą w sondażach.

Dziś naprzeciw Andrzeja Dudy stanęło kilkoro kontrkandydatów opozycji. Niezależnie od tego, co deklarują, jakich narzędzi używają i z jakich partii się wywodzą, mają wspólny cel: wszelkimi sposobami rozproszyć i podzielić głosy Polaków, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo wygranej urzędującego prezydenta w pierwszej turze, a następnie dokonać taktycznego zjednoczenia poparcia wokół opozycyjnego lidera w drugiej turze, wykorzystując zarówno siły wewnątrz kraju, jak i wszelkie formy oddziaływania zewnętrznego, w myśl obserwowanej już strategii „ulica i zagranica”.

Reklama

Kampanię prezydencką zweryfikował koronawirus, którego pandemię musiała ogłosić Światowa Organizacja Zdrowia. Polska, podobnie jak inne kraje, stanęła do walki z wywoływaną przez niego chorobą. Już nie sztaby wyborcze, ale życie wyznaczyło scenariusz działań dla wszystkich kandydatów. I już nie obietnice wyborcze ani misternie utkane plany marketingowe, ale konkretne, szybkie propozycje działań powinny pokazać nie tylko przygotowanie kandydatów do rządzenia, ale także ich ocenę powagi sytuacji, która w najbardziej realny sposób może wpłynąć na nasze bezpieczeństwo, zarówno podstawowe, dotyczące zdrowia i życia, jak i publiczne – zabezpieczenie miejsc pracy, finansów i całej gospodarki.

Tak oto możemy obserwować osobiste zaangażowanie i natychmiastowe włączenie się do działań prezydenta, premiera i członków rządu, rozumiejących powagę sytuacji i potencjalne zagrożenia, które mogą nas czekać. Widzimy władzę, która ze spokojem, konsekwentnie wdraża przygotowany plan działań, odważnie podejmuje najtrudniejsze decyzje, dostosowuje służbę zdrowia do walki z epidemią, zamyka szkoły, uczelnie, ogranicza pracę i handel, wprowadza kwarantannę i kontrole graniczne. Ponadto uchwala nowe ustawy, zapewnia wielomiliardowe pakiety wsparcia, które mają zabezpieczyć nas i polską gospodarkę. Nareszcie widzimy władzę, która nie ogląda się na Unię Europejską, tylko działa odpowiedzialnie, aby przeprowadzić kraj przez trudne chwile.

Przez wiele lat żyliśmy w swoistej bańce spokoju i dobrobytu, bez wojen i kataklizmów, przekonani, że możemy wszystko, że rządzimy światem i naturą, a wszystko wokół nas zależy jedynie od naszej woli i działania. Obecna sytuacja pokazuje wyraźnie, że było to złudne, naiwne, nieprawdziwe, a może i niebezpieczne myślenie.

Reklama

W tym momencie znaleźliśmy się w sytuacji, kiedy trzeba dokonać wyboru głowy państwa, która krajowi i społeczeństwu powinna stworzyć perspektywy dalszego rozwoju na kolejne lata. Stanęliśmy również przed wielkim egzaminem, nie tylko dojrzałości, ale również odpowiedzialności, dyscypliny, posłuszeństwa i współpracy, który musimy zdawać każdego dnia, porzuciwszy naszą rutynę, aby się dostosować i respektować normy wymuszone przez czas epidemii. Musimy ten egzamin zdać, tak jak swój egzamin zdają dziś prezydent i rząd oraz tysiące lekarzy, pielęgniarek, policjantów, strażaków, żołnierzy i wielu innych, często bezimiennych bohaterów. To najważniejszy egzamin od dziesięcioleci. Miejmy nadzieję, że tak jak zawsze nasza wspólnota w chwilach zagrożeń potrafiła wykazać jedność, tak i teraz udowodni i jedność, i wielkość.

Sąd potwierdził, że akt „ma charakter deklaracji ideowej nie stanowiącej podstawy nałożenia jakichkolwiek obowiązków”, a zatem nie może dyskryminować żadnej grupy osób. Uczestnikiem postępowania był Instytut Ordo Iuris, który już w marcu przedstawił sądowi stanowisko w obronie prorodzinnej gminy.

Małopolska gmina Lipinki jest jednym z kilkudziesięciu polskich samorządów, które przyjęły deklarację sprzeciwu wobec ideologii LGBT. W treści uchwały nr V/52/2019 Rady Gminy Lipinki z dnia 12 kwietnia 2019 r. „Gmina Lipinki wolna od ideologii «LGBT»” stwierdzono, że została ona podjęta w obronie „wolności słowa, niewinności dzieci, autorytetu rodziny i szkoły oraz swobody przedsiębiorców”. Lokalny prawodawca wyraźnie podkreślił, że samorząd, „zgodnie z naszą wielowiekową kulturą opartą na wartościach chrześcijańskich nie będzie ingerować w prywatną sferę życia polskich rodzin”. Nie miał zatem na celu dyskryminowania kogokolwiek z jakiejkolwiek przyczyny, w tym ze względu na skłonności homoseksualne lub zaburzenia „tożsamości płciowej”, dostrzegał natomiast zagrożenie dla chronionych konstytucyjnie wartości ze strony „radykałów dążących do rewolucji kulturowej w Polsce”.

Sprawujący funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Bodnar już 17 maja 2019 r. zagroził prorodzinnym samorządom, że będzie oskarżał je o rzekome „naruszenie prawnego zakazu dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową”. W rzeczywistości żaden akt prawny w Polsce ani nie definiuje sformułowania „tożsamości płciowej”, ani nie wymienia go wśród zakazanych przesłanek dyskryminacji. Przywoływanie go w stanowiskach RPO może być kwalifikowane jako usiłowanie wdrożenia elementów teorii gender do systemu prawnego. Jednocześnie, niezmienna i wynikająca wprost z doświadczeń kryminologicznych doktryna dostrzega, że „zaburzenia psychoseksualne stanowią istotną przyczynę naruszania porządku prawnego”, a „przykładem może być transseksualizm” (Lech Paprzycki, Środki zabezpieczające. System Prawa Karnego. Tom 7, s. 193-194).

Już 13 sierpnia, bezpośrednio po pojawieniu się informacji medialnych o zamówieniu przez RPO analizy na użytek zaskarżenia uchwał rad gmin, Instytut Ordo Iuris opublikował wstępną opinię, w której wyraźnie wskazał na zgodność uchwał z prawem i bezzasadność stawianych zarzutów. 10 grudnia Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zaskarżył do pięciu Wojewódzkich Sądów Administracyjnych uchwały gmin w sprawie podjęcia deklaracji „Samorząd wolny od ideologii «LGBT»” - Klwów (woj. mazowieckie), Lipinki (woj. małopolskie), Serniki (woj. lubelskie), Istebna (woj. śląskie) oraz Niebylec (woj. podkarpackie).

W ocenie RPO akronim LGBT „nie odnosi się wyłącznie do – zgodnie z tłumaczeniem – lesbijek, gejów, osób biseksualnych i transpłciowych” (punkt 45 skargi), gdyż jest „powszechnie używany jako termin parasolowy, w odniesieniu do osób nieheteronormatywnych i nieidentyfikujących się z dychotomicznym podziałem na płeć męską i żeńską, w tym również osób interpłciowych, panseksualnych, aseksualnych lub niepewnych swojej seksualności lub płciowości”. Te osoby mają stanowić rzekomo „ok. 5-8 % społeczeństwa” (punkt 5 skargi). RPO stwierdził też, że faktyczna treść uchwał „nie ma żadnego znaczenia”, ponieważ „analiza treści i skutków uchwały pozwala uznać ją za ograniczającą wolność osób nieheteronormatywnych i transpłciowych”. Niezgodnie z prawdą stwierdził również, jakoby deklaracja taka była „oparta na założeniu, że osoby LGBT stanowią ideologię, którą należy zwalczać”, oskarżając gminę o „przykład dehumanizacji tej grupy społecznej” (punkt 57 skargi).

Instytut Ordo Iuris przystąpił do wszystkich pięciu postępowań w charakterze uczestnika jako organizacja społeczna na podstawie art. 33 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.). Opinia wspierająca gminy zaskarżone przez Adama Bodnara została wysłana do wszystkich sądów. Podkreślono w niej, że „skarżona uchwała nie stanowi aktu podjętego w sprawach z zakresu administracji publicznej w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 6 p.p.s.a i tym samym nie podlega kognicji sądów administracyjnych”, a „wbrew twierdzeniom RPO skarżona uchwała nie narusza zasady legalizmu, nie ogranicza ani nie ingeruje w konstytucyjne prawa i wolności jakiejkolwiek grupy obywateli ani nie dyskryminuje ze względu na jakiekolwiek cechy osobowe, będąc niewiążącym aktem afirmującym fundamentalne zasady poświadczone przez polskiego ustrojodawcę”.

Postanowieniem z 23 czerwca Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie odrzucił skargę Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara na uchwałę Rady Gminy Lipinki z 12 kwietnia 2019 r. w sprawie podjęcia deklaracji „Gmina Lipinki wolna od ideologii LGBT”. Sąd potwierdził, że uchwała „ma charakter deklaracji ideowej nie stanowiącej podstawy nałożenia jakichkolwiek obowiązków”, a zatem nie może dyskryminować jakiejkolwiek grupy osób.

Postanowienie z 23 czerwca 2020 r. (III SA/Kr 105/20) jest już trzecim postanowieniem polskiego sądu potwierdzającym zgodność z prawem samorządowych deklaracji sprzeciwu wobec ideologii LGBT. Nawiązuje ono do dwóch innych postępowań, zakończonych postanowieniem WSA w Kielcach z 30 września 2019 r. (II SA/Ke 650/19) oraz postanowieniem WSA w Poznaniu z 16 kwietnia 2020 r. (II SA/Po 188/20). Oba zostały jednak wszczęte ze skargi osoby prywatnej. Orzeczenie w sprawie gminy Lipinki jest pierwszym, które potwierdza w sposób jednoznaczny, że deklaracje sprzeciwu wobec ideologii LGBT w ogóle nie mają charakteru dyskryminującego wobec jakiejkolwiek grupy osób.

„Skuteczna ochrona samorządów przed nieuprawnioną ingerencją Rzecznika Praw Obywatelskich to z jednej strony powstrzymanie próby implementacji ideologii gender jako obowiązującego wzorca oceny uchwał lokalnej władzy, a z drugiej dowód na racjonalną ochronę porządku konstytucyjnego i niezależności samorządu przez sądownictwo administracyjne. Oczekiwałbym teraz przeproszenia mieszkańców gminy Lipinki przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który w ogólnopolskich mediach oskarżał ich małą ojczyznę o łamanie prawa i dyskryminację” – skomentował orzeczenie mec. Jerzy Kwaśniewski, prezes Ordo Iuris.