Reklama

Niedziela Rzeszowska

Sto lat temu urodził się Józef Szajna

13 marca 1922 r. w Rzeszowie w rodzinie Juliana i Karoliny (z d. Pieniążek) Szajnów urodził się Józef Karol, o którym później mówiono, że jest jednym z pięciu największych artystów XX wieku.

Niedziela rzeszowska 13/2022, str. VI

[ TEMATY ]

Józef Szajna

Archiwum rodziny Szajnów

Audiencja u Jana Pawła II

Audiencja u Jana Pawła II

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Uczył się w II Gimnazjum im. S. Sobińskiego w Rzeszowie (dziś II LO im. płk. Leopolda Lisa-Kuli). We wrześniu 1939 r. znalazł się w 17. Pułku Piechoty i bronił Lwowa. Potem włączył się w działalność konspiracyjną w Szarych Szeregach (ps. Esjot 25). W 1941 r. przedostał się na Węgry, chcąc dołączyć do polskiej armii na Zachodzie. Został jednak aresztowany i zesłany do Auschwitz. Latem 1943 r. skazano go na śmierć za próbę ucieczki. Osadzono go w tzw. Stehzelle – celi stania. Tuż przed terminem egzekucji zmieniono komendanta obozu i z tej okazji ogłoszono „amnestię” dla skazańców. – Czyż to „skazanie na życie” – jak sam mawiał – nie było szczególnym znakiem Opatrzności?

Zimą 1944 r. przekazano go do Buchenwaldu. 15 kwietnia 1945 r. zbiegł z marszu śmierci. Dotarł do polskiego liceum w Maczkowie (tak nazwano miasteczko Haren, zdobyte przez 1. Dywizję Pancerną gen. Maczka) i tam zdał maturę.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Po przybyciu do kraju studiował w ASP w Krakowie. Zdobył dyplomy z grafiki i ze scenografii. Bardzo szeroka była jego działalność artystyczna – teatralna, plastyczna, naukowo-dydaktyczna.

W 1982 r., protestując przeciwko stanowi wojennemu, ustąpił ze stanowiska dyrektora teatru i profesora w ASP w Warszawie.

13 marca 1997 r. otwarto w Rzeszowie „Szajna Galerię”. Przygotował wówczas słynny spektakl Déballage. 11 kwietnia 1997 r. miałem zaszczyt wręczać mu insygnia Honorowego Obywatela Miasta Rzeszowa.

Uniwersytet Rzeszowski wyróżnił go 7 czerwca 2007 r. tytułem doktora honoris causa. Takiż tytuł przyznały mu również inne uczelnie. 30 czerwca 2008 r. nadano mu pośmiertnie odznakę Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego.

Na Placu Cichociemnych w Rzeszowie znajduje się jego kompozycja przestrzenna Przejście 2001, przedstawiająca bramę z wyciętą sylwetką człowieka, przechodzącego od czasów pogardy do czasów poszanowania godności ludzkiej.

Reklama

Z jego dzieł przebijają osobiste przeżycia wojenne. Emanują one refleksją o sensie życia i śmierci, o istnieniu człowieka w labiryncie losu, o pamięci i o niepamięci, o przyjaźni i o nienawiści, o przemocy i o rozpadzie, o roli artysty, o misji człowieka.

Profesor Szajna nie pałał żądzą odwetu. Mówił: „Nie wolno natomiast zapominać. Może, jeśli przekracza to nasze możliwości, nie trzeba przebaczać. Ale mścić się nie należy, bo ktoś to koło cierpienia musi przecież zatrzymać”. Wykładał także w WSIiZ w Rzeszowie. Miał nadzieję, że w rodzinnym mieście znajdzie się miejsce na jego wizjonerski pomnik Drabina do nieba. Mimo oficjalnych deklaracji nie ziściło się to do dziś.

W 2001 r. Józef Szajna był przyjęty przez Jana Pawła II. Podarował mu wymowny obraz pt. Numer. Józef Szajna spotkał się także z Ojcem Świętym Benedyktem XVI podczas jego wizyty w KL Auschwitz 28 maja 2006 r. Był wówczas jednym z 32 byłych więźniów tego obozu zagłady. Przekazał papieżowi miniaturę swojego pomnika Przejście.

Profesor Józef Szajna zmarł 24 czerwca 2008 r. w Warszawie. Spoczywa na Powązkach w kwaterze 14-3-11.

Szerszy materiał na temat prof. Józefa Szajny znajduje się na www.rzeszow.niedziela.pl .

2022-03-22 13:23

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

Świadectwo Abby Johnson: to, że zobaczyłam aborcję na własne oczy rozdarło mi serce

2024-03-26 21:00

[ TEMATY ]

#NiezbędnikWielkopostny2024

Archidiecezja Krakowska

Film "Unplanned – Nieplanowane" był prawdziwym ciosem dla Planned Parenthood - największej sieci klinik aborcyjnych w USA.

W każdą środę Wielkiego Postu chcemy zachęcać Was do wielkiej modlitwy za dzieci zagrożone aborcją oraz ich matki, a także za nienarodzonych i ofiary aborcji.

CZYTAJ DALEJ

Wierni Chrystusowi

2024-03-28 16:50

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Przedpołudniowa liturgia Mszy św. Krzyżma w sandomierskiej bazylice katedralnej była wyrazem jedności duchowieństwa, które posługuje w Kościele lokalnym.

Wraz z biskupem Krzysztofem Nitkiewiczem, Mszę św. celebrowali biskup pomocniczy senior Edward Frankowski oraz duchowni przybyli z parafii Diecezji Sandomierskiej. W modlitwie uczestniczyło około 500 ministrantów, dziewczęta z ruchów katolickich, wspólnota Wyższego Seminarium Duchownego, siostry zakonne oraz wierni.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję