Reklama

Niedziela na lato

Szlakiem JPII

Kajakiem przez Bory Tucholskie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Naszą kajakową eskapadę zaczynamy w niewielkiej leśnej osadzie – Nowa Brda, będącej zwyczajowym miejscem rozpoczynania spływów w górnym biegu rzeki. Przed laty miejscowość słynęła z działającej tu papierni, która została założona w 1696 r. jeszcze przez księcia Radziwiłła. Na skraju miejscowości, przy tzw. moście Karola, na skarpie nad Brdą, ustawiono kamienny obelisk z inskrypcją: „Tu, w Nowej Brdzie 23.VII.1953 r. rozpoczął swoje kajakowe wędrówki ks. Karol Wojtyła Papież Jan Paweł II”. Nieco dalej, za mostem kolejowym, znajduje się duże leśne pole biwakowe (Stanica Nowa Brda). Następne dobre miejsce na biwak znajdziemy dopiero za 40 km, w miejscowości Sąpolno. Zabudowania wiejskie są po lewej stronie, to m.in. stary dwór i park. Po prawej stronie, przed mostem drogowym, znajduje się prywatne pole biwakowe. Przy drodze, na prawym brzegu, obok wysokiego drewnianego krzyża lokalna społeczność ustawiła kamień z tablicą pamiątkową i słowami Jana Pawła II: „Był taki czas, kiedy ludzie nie przestawali wędrować”. Karol Wojtyła nocował, wraz ze swoimi towarzyszami, ok. 26 sierpnia1953 r. Przez następne kilometry rzeka leniwie płynie wśród łąk i pól w wyżłobionej przez lodowiec głębokiej rynnie, aż dociera do dużej kaszubskiej wsi Swornegacie. Jest to ważny ośrodek wypoczynkowy z naturalną plażą, stanicą wodną i bogatym zapleczem noclegowym. Warto zwiedzić neobarokowy kościół św. Barbary z 1913 r., z wnętrzem utrzymanym w stylu kaszubskim.

Na odcinku środkowej Brdy najbardziej interesującym miejscem jest Rytel – duża wieś letniskowa z dobrze rozwiniętą siecią handlowo-usługową. Są w niej: przychodnia, apteka, poczta, gastronomia, pole biwakowe, wypożyczalnia kajaków, komunikacja PKS i PKP. Tutaj rozdziela się bieg Wielkiego Kanału Brdy i samej rzeki, które dotychczas płynęły obok siebie. Za wsią rzeka wpływa na teren Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Zajmuje on obszar prawie 37 tys. ha powierzchni. Obszar położony w dorzeczu rzeki Brdy porastają leśne kompleksy sosnowe. Stwierdzono tu występowanie wielu rzadkich i chronionych gatunków roślin. Żyją tu rzadkie gatunki zwierząt. Stwierdzono lęgi aż 134 gatunków ptaków; zagęszczenie par lęgowych zimorodka należy do jednych z największych w Polsce. Nazwa miejscowości Rytel pochodzi od nazwiska karczmarza Marcina Retela, który w 1430 r. otrzymał od komtura z Tucholi prawo do założenia karczmy przy trakcie gdańskim w miejscu przeprawy przez Brdę. Najcenniejszym zabytkiem Rytla jest niedawno odrestaurowany neobarokowy kościół Najwiętszej Maryi Panny Królowej Różańca Świętego z 1911 r. Założycielem parafii katolickiej w Rytlu, budowniczym kościoła i wieloletnim proboszczem był ks. Antoni Kowalkowski (1866 – 1933) – aktywny działacz na rzecz polskości i autor popularnych pieśni religijnych, m.in. Pan Jezus już się zbliża.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Choć trasa spływu prowadzi cały czas Brdą, warto zrobić na 98,2 km mały wypad i Czerską Strugą, lewobocznym dopływem Brdy, powiosłować do miejscowości Fojutowo; wprawdzie pod prąd, ale nurt nie jest zbyt wartki, a do pokonania są jedynie 4 km. Główną atrakcją jest zabytkowy akwedukt zbudowany w połowie XIX wieku w ramach dużego projektu wodno-melioracyjnego służącego nawadnianiu Łąk Czerskich. Kamienno-ceglany obiekt jest wzorowany na słynnych akweduktach rzymskich. Stanowi skrzyżowanie Wielkiego Kanału Brdy i Czerskiej Strugi. Jest to największa (75 m długości) budowla tego typu w kraju. Niedawno do użytku oddano 15-metrową wieżę widokową, z której rozciąga się malowniczy widok na okolicę.

Końcowym punktem naszego spływu jest osada leśna Woziwoda, która stanowi również siedzibę nadleśnictwa. Przed mostem drogowym po lewej stronie znajdują się przystań, pole namiotowe i zielona szkoła – Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej. Tuż za mostem można wyjść na ścieżkę edukacyjną przyrodniczo-leśną (z trzynastoma przystankami) o długości ok. 5 km, która prowadzi przez najciekawsze fragmenty Borów Tucholskich. Część trasy wiedzie przez rezerwat krajobrazowy Dolina Rzeki Brdy. Stąd do Tucholi jest tylko 10 km. Spływ można zakończyć tutaj lub zdecydować się na jego kontynuowanie. Należy jednak pamiętać, że rzeka zaraz za mostem wpływa do rezerwatu przyrody Dolina Rzeki Brdy. Na terenie rezerwatu, który kończy się przy moście Piła Młyn (ok. 30 km dalej). Brda ma na tym odcinku charakter rzeki górskiej, szybszy nurt, liczne bystrza; często napotyka się zwalone drzewa i wystające z wody kamienie. W zależności od poziomu wody odcinek ten może stwarzać pewne trudności przeprawowe nawet doświadczonym kajakarzom.

Za tydzień, w kolejnym odcinku naszego cyklu, wybierzemy się jeszcze bardziej na zachód Polski – na Pojezierze Drawskie – na kolejny z papieskich szlaków wodnych.

Polska na szlakach św. Jana Pawła II Lato w pełni służy wypoczynkowi nad wodą na łonie natury. Kontynuując nasz wakacyjny cykl o ukochanych miejscach Karola Wojtyły – Ojca Świętego Jana Pawła II, dziś wyruszamy nad Brdę, główną arterię wodną Borów Tucholskich. To właśnie na tej rzece przyszły papież zdobywał pierwsze „kajakowe szlify”. Był tu co najmniej trzykrotnie: najpierw jako ksiądz, później jako biskup i w końcu jako kardynał. Wojtyła pływał tu z członkami krakowskiego Duszpasterstwa Akademickiego „Środowisko”. W 1953 r. zaczęli spływ od Nowej Brdy. W 1972 r. podobnie jak w 1966 r., grupa wyruszyła z Nowej Brdy, ale kard. Wojtyła dojechał później i zaczął spływ na Jeziorze Łąckim. Po latach, podczas wizyty apostolskiej w Bydgoszczy, nie mogło zabraknąć wspomnień o pionierskim spływie z 1953 r. Papież powiedział wtedy: „Ze wzruszeniem wracam pamięcią do tego czasu, kiedy miałem okazję podziwiać piękno tej ziemi. Pierwszy raz płynąłem Brdą. Tak się nam ta rzeka spodobała, chociaż już był wrzesień, że przy końcu wybuchł bunt. Wszyscy kajakarze krzyczeli: Nie płyniemy do Bydgoszczy!”. W Bydgoszczy rzeka uchodzi do Wisły i kończy się trasa spływu.

Brda, główna arteria wodna Borów Tucholskich, to jeden z większych lewobrzeżnych dopływów Dolnej Wisły. Jej długość wynosi prawie 240 km. Rzeka jest bardzo malownicza i prawie na całym swym biegu dostępna dla turystyki kajakowej. Mimo że czasami wygląda jak górski potok, a czasami toczy leniwie swe wody jak prawdziwie nizinna rzeka, jest szlakiem łatwym. Nawet dla osób, które za wiosła chwytają tylko sporadycznie. Podstawowa wersja trasy to 1-dniowy spływ środkową Brdą między miejscowościami Mylof a Woziwoda (odcinek o długości 26 km). Spływy, w których brał udział Karol Wojtyła, zaczynały się jednak w górnym biegu rzeki, w Nowej Brdzie, opisujemy więc również ten odcinek trasy. Pokonanie całej trasy spływu, liczącej 104 km, wymaga co najmniej 3 dni. W górnym biegu rzeki często występuje niski poziom wody, co może być dość uciążliwe w realizacji spływu.

Spływy Brdą: papieski i zimowy
Od kilku lat jest organizowany Spływ Papieski rzeką Brdą. Jednodniowy spływ na odcinku z Mylofa do Woziwody odbywa się z reguły w sobotę w pierwszej połowie czerwca. Organizatorem jest Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy. Bliższych informacji należy szukać na stronie szkoły: www.kpsw.edu.pl . Ciekawą inicjatywą jest spływ zimowy Brdą, którego tradycja sięga 1965 r. Oficjalna nazwa tej cyklicznej imprezy to Międzynarodowy Zimowy Spływ Kajakowy na Brdzie im. Jerzego Korka. Spływ ma miejsce z reguły w drugiej połowie lutego i trwa 3 dni, podczas których uczestnicy pokonują następujące odcinki: Mylof – Nadolna Karczma, Nadolna Karczma – Płaskosz, Płaskosz – Świt (lub Piła Młyn). Szczegóły i warunki uczestnictwa na stronie spływu: www.zimowa-brda.8h.pl .

Ze św. Małgorzatą w herbie
Tuchola leży nad rzeką Kicz i niewielkim jeziorem Głęboczek. To obecne centrum kulturalne Borów Tucholskich ma bogatą historię, sięgającą XIII wieku. To właśnie z tutejszego zamku komtur Henryk von Schwelborn miał przywieźć słynne dwa miecze, które otrzymał król Władysław Jagiełło przed bitwą pod Grunwaldem w 1410 r. Z zamku krzyżackiego komtura zachowały się tylko fundamenty, na których stoi obecna siedziba starostwa powiatowego. W miasteczku warto się zatrzymać, aby obejrzeć odrestaurowany rynek, przedwojenny modernistyczny kościół Bożego Ciała i przede wszystkim Muzeum Borów Tucholskich. Tuchola ma w herbie św. Małgorzatę. Według legendy, patronka uchroniła miasto, wybawiając je z trwającego kilka miesięcy oblężenia – doradziła mieszkańcom, by rzucali chlebem w atakujących.

2022-07-05 12:23

Ocena: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Brdą przez Bory Tucholskie

Niedziela rzeszowska 31/2020, str. IV

[ TEMATY ]

spływ kajakowy

Brda

Bory Tucholskie

Mirek i Magda Osip-Pokrywka

Spływ Brdą

Spływ Brdą

Lato w pełni służy wypoczynkowi nad wodą na łonie natury. Kontynuując wakacyjny cykl o ukochanych miejscach Karola Wojtyły – Ojca Św. Jana Pawła II, dziś wyruszamy nad Brdę, główną arterię wodną Borów Tucholskich. To właśnie na tej rzece przyszły papież zdobywał pierwsze „kajakowe szlify”. Był tu co najmniej trzykrotnie: najpierw jako ksiądz, później jako biskup i w końcu jako kardynał.

Przyszły papież pływał tu z członkami Krakowskiego Duszpasterstwa Akademickiego „Środowisko”. W 1953 r. zaczęli spływ od Nowej Brdy, podobnie jak w 1966, w 1972 r. grupa wyruszyła z Nowej Brdy, ale kard. Karol Wojtyła dojechał później i zaczął spływ na Jeziorze Łąckim. Po latach, podczas wizyty apostolskiej w Bydgoszczy, nie mogło zabraknąć wspomnień o pionierskim spływie z 1953 r. Papież mówił wtedy: „Ze wzruszeniem wracam pamięcią do tego czasu, kiedy miałem okazję podziwiać piękno tej ziemi. Pierwszy raz płynąłem Brdą. Tak się nam ta rzeka spodobała, chociaż już był wrzesień, że przy końcu wybuchł bunt. Wszyscy kajakarze krzyczeli: Nie płyniemy do Bydgoszczy!” (od autora: w Bydgoszczy rzeka uchodzi do Wisły i kończy się szlak kajakowy). Brda to główna arteria wodna Borów Tucholskich i jeden z większych lewobrzeżnych dopływów dolnej Wisły. Jej długość wynosi prawie 240 km. Rzeka jest bardzo malownicza i prawie na całym swym biegu dostępna dla turystyki kajakowej. Mimo że czasami wygląda jak górski potok, a czasami toczy leniwie swe wody, jak prawdziwie nizinna rzeka, jest szlakiem łatwym. Nawet dla osób, które za wiosła chwytają tylko sporadycznie. Płynąc kajakiem, warto czasami zrobić sobie przystanek i zwiedzić mijane miejscowości. Godnym takiej uwagi jest duża wieś letniskowa Rytel. Tutaj rozdziela się bieg Wielkiego Kanału Brdy i samej rzeki, a za wsią rozpoczyna teren Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska karczmarza Marcina Retela, który w 1430 r. otrzymał od komtura z Tucholi prawo do założenia karczmy przy trakcie gdańskim, w miejscu przeprawy przez Brdę. Najcenniejszym zabytkiem Rytla jest niedawno odrestaurowany neobarokowy kościół NMP Królowej Różańca Św. z 1911 r. Założycielem parafii katolickiej w Rytlu, budowniczym kościoła i wieloletnim proboszczem był ks. Antoni Kowalkowski (1866 – 1933), aktywny działacz na rzecz polskości i autor popularnych pieśni religijnych m.in.: Pan Jezus już się zbliża.

CZYTAJ DALEJ

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie został wyprodukowany

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

całun turyński

Adobe.Stock

Całun Turyński

Całun Turyński

W Turynie we Włoszech zachowało się prześcieradło, w które według tradycji owinięto ciało zmarłego Jezusa - Święty Całun. W ostatnich latach tkanina ta została poddana licznym, nowym badaniom naukowym. Rozmawialiśmy o tym z prof. Emanuelą Marinelli, autorką wielu książek na temat Całunu - niedawno we Włoszech ukazała się publikacja „Via Sindonis” (Wydawnictwo Ares), napisana wspólnie z teologiem ks. Domenico Repice.

- Czy może pani profesor wyjaśnić tytuł swojej nowej książki „Via Sindonis”?

CZYTAJ DALEJ

Groby Pańskie 2024 - Stwórz z nami galerię

2024-03-29 09:19

Marzena Cyfert

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Parafia pw. Ducha Świetego we Wrocławiu

Piękną tradycją stało się budowanie w kościołach Grobu Pańskiego. Zapraszamy do przesyłania nam zdjęć z waszych kościołów i kaplic, a to pozwoli nam stworzyć piękną galerię. Czekamy na wasze zdjęcia, które możecie wysyłać na adres wroclaw@niedziela.pl

Prosimy, aby zdjęcia przesyłać do Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję