Reklama

Kościół

Milcząca obecność

Zwiedzając kraje chrześcijańskiego Zakaukazia, najczęściej koncentrujemy się na Gruzji i Armenii, czasem udajemy się do Azerbejdżanu. Tereny północno-wschodniej Turcji omijamy, choć są one mocno związane z historią chrześcijaństwa.

Niedziela Ogólnopolska 22/2025, str. 28-29

[ TEMATY ]

Turcja

Adobe Stock

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wiara w Jezusa Chrystusa dotarła tu już w I wieku i najprawdopodobniej została przyniesiona przez jednego z naocznych świadków życia i nauczania Mistrza z Nazaretu – Bartłomieja Apostoła. Jest to jeden z Apostołów o podwójnym imieniu, co świadczyło o jego dobrym religijnym wykształceniu żydowskim. Jezus podczas pierwszego spotkania z Bartłomiejem nazwał go „prawdziwym Izraelitą”. Drugie imię Apostoła – Natanael, które znamy głównie z Ewangelii według św. Jana, chociaż ma głęboko hebrajskie znaczenie („Bóg dał”), nawiązuje do imion greckich, co wskazywałoby na otwartość jego rodziny na ówczesny krąg wykształconych ludzi pochodzenia hellenistycznego.

Reklama

Bartłomiej pochodził z Kany Galilejskiej i to prawdopodobnie na jego weselu Jezus dokonał pierwszego publicznego cudu, po którym „uwierzyli w Niego Jego uczniowie”. Lokalizacja tego miejsca nie była łatwa do ustalenia ze względu na popularność nazwy w czasach Jezusa – aż trzy miejscowości „ubiegały się” o bycie tą z kart Ewangelii. Dziś, zwiedzając Kanę Galilejską, docieramy do krypty, która nawiązuje do wyjątkowości tego miejsca. Ruiny synagogi, która miałaby być zbliżona do tzw. domu weselnego, zachowały nad wejściem charakterystyczne siedmiokrotnie powtarzane łuki, będące nawiązaniem do „Świętego Świętych” w świątyni jerozolimskiej. Także dziś, mimo faktu zburzenia świątyni oraz zmiany właścicieli placu Świątynnego, podobne linie umieszczone na placu informują zwiedzających o zbliżaniu się do centralnego miejsca, gdzie była składana ofiara.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Miejsca czytania Biblii

W czasach Jezusa, gdy istniała jeszcze świątynia, synagogi były prostymi miejscami spotkań i czytania Pism i tylko w miejscach należących do członków Sanhedrynu dozwolone było architektoniczne nawiązywanie do jedynej świątyni. W tym kontekście lepiej rozumiemy miejsce pochodzenia Natanaela oraz pierwszego publicznego znaku Jezusa. Zanim rozpocznie działalność wśród prostego ludu, Jezus daje szansę rozpoznania Go tym, którzy byli przygotowani do badania Pism i interpretowania znaków mających wskazać na przyjście Mesjasza.

Po Zesłaniu Ducha Świętego Bartłomiej, podobnie jak pozostali Apostołowie, wyrusza z głoszeniem Dobrej Nowiny w nieznane dotąd tereny. Tradycja przypisuje mu dotarcie aż do Indii. Zanim jednak tam przybywa, towarzyszy Filipowi Apostołowi i jego siostrze Mariamnie w podróży przez tereny Likaonii, Frygii i Pontu (tereny dzisiejszej Turcji). Filip pozostaje na obszarze Frygii, gdzie jest biskupem ważnego centrum ówczesnego świata – Hierapolis, tam też kończy życie śmiercią męczeńską i zostaje pochowany wraz ze swymi córkami. Bartłomiej i Mariamna natomiast ruszają w stronę Gór Pontyjskich i niosą Ewangelię na tereny Armenii.

Reklama

Święta Mariamna, nazywana przez Kościoły Wschodu „Mariamną Sprawiedliwą” albo „Dziewicą Apostolską”, jest uznawana – obok Bartłomieja Apostoła – za współzałożycielkę pierwszych gmin chrześcijańskich na obszarze Pontu i wspomina się ją w licznych transkrypcjach fundacyjnych kościołów, które jeszcze na tych terenach pozostały. Największe ich skupisko odnajdziemy na obszarze miasta Trabzon i Ani w prowincji Kars.

Klasztor Sumela

Zbudowany na stromej skale, ok. 300 m nad doliną, kontynuuje tradycję zakładania klasztorów poza miastem – w lasach, jaskiniach i w pobliżu wody. Legenda głosi, że klasztor został założony przez dwóch kapłanów o imionach Barnabas i Sofranios, którzy przybyli z Aten za panowania cesarza bizantyjskiego Teodozjusza I (375-395). Klasztor został naprawiony przez jednego z jego generałów, a w VI wieku rozbudowany z rozkazu cesarza Justyniana. Dziś możemy podziwiać freski o tematyce biblijnej i apokryficznej, głównie sceny z życia Jezusa i Jego Matki, bogato zdobiące całe wnętrze.

Hagia Sophia w Trabzon

Kościół wzniesiony na ruinach poprzednich świątyń w latach 1238-63. Mnisi zamieszkujący klasztor obok kościoła użytkowali to miejsce aż do 1701 r. Jest to jedna z kilkudziesięciu bizantyjskich ruin, które wciąż stoją w tym rejonie. Uważa się go również za jeden z najwspanialszych przykładów architektury bizantyjskiej.

Mały kościół Ayvasil, zwany także kościołem św. Anny, jest jedną z najstarszych świątyń w Trabzonie. Trójnawowa budowla z ułożonych warstwami kamieni powstała już pod koniec VIII wieku. Napis przy wejściu głosi, że w 884 r. był on odnowiony z polecenia Bazylego I. Kościół gromadził wiernych aż do 1923 r.

Stanowisko archeologiczne Ani

Położone ok. 42 km od centrum miasta Kars jest największym stanowiskiem archeologicznym w regionie wschodniej Anatolii. Łączy w sobie historię Turcji i Armenii, na obszarze tego stanowiska odnajdujemy liczne pozostałości świątyń chrześcijańskich.

Na mocy dekretu z 1923 r. o wymianie ludności między Turcją i Grecją mieszkający na tych terenach chrześcijanie przenieśli się w większości do Grecji, a kościoły zostały sprowadzone do rangi muzeów, w których nie można i już nie ma komu sprawować funkcji liturgicznych. Niemniej jednak ta milcząca obecność chrześcijańskiej architektury jest głośnym przypomnieniem historii tej ziemi, a może nawet upominaniem się o przywrócenie pamięci o chrześcijańskim Poncie w świadomości Kościoła.

2025-05-27 14:43

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Chrześcijanie nie godzą się na przekształcenie Hagii Sophii w meczet

[ TEMATY ]

Hagia Sophia

Turcja

wikipedia.org

Chrześcijanom trudno jest się pogodzić z przekształceniem bazyliki Hagia Sophia w meczet. Wczoraj odbyła się demonstracja w Salonikach. Greccy chrześcijanie domagają się stanowczej reakcji państw zachodnich.

Są też pełni obaw o los chrześcijańskich mozaik w tej starożytnej bazylice. Przypominają, co stało się na okupowanej przez Turcję części Cypru, gdzie starożytne prawosławne cerkwie również zostały przekształcone w meczety, a ich chrześcijański wystrój został rozkradziony lub zniszczony.
CZYTAJ DALEJ

Najstarszy czynny klasztor chrześcijański ma nowego namiestnika

2025-09-16 20:32

[ TEMATY ]

najstarszy

klasztor chrześcijański

nowy namiestnik

Anna Przewoźnik

Archimandryta Symeon (Papadopoulos) został 14 września ihumenem (przełożonym) klasztoru św. Katarzyny na Synaju oraz arcybiskupem-elektem Synaju, Raitho i Farasu i tym samym zwierzchnikiem autonomicznego Prawosławnego Kościoła Synaju, którego Kościołem macierzystym jest Patriarchat Jerozolimski. Dotychczas stał on na czele Metochionu (przedstawicielstwa) Synajskiego w Alepochori na południu Grecji.

Wybór nowego namiestnika najstarszego czynnego klasztoru chrześcijańskiego na świecie był w praktyce jednomyślny, gdyż poparło go 19 z 20 członków Bractwa Mniszego i tylko sam Symeon wstrzymał się - zgodnie z wielowiekowym zwyczajem - od oddania głosu na siebie.
CZYTAJ DALEJ

Katolikos Ormian zaprasza Papieża do wizyty w Armenii

2025-09-16 20:08

[ TEMATY ]

Armenia

Papież Leon XIV

Katolikos Ormian

Vatican Media

Leon XIV i Karekin II w Castel Gandolfo

Leon XIV i Karekin II w Castel Gandolfo

Papież we wtorek rano przyjął na audiencji patriarchę Ormian katolikosa Karekina II. Otrzymał zaproszenie od patriarchy do odwiedzenia Armenii. Po Janie Pawle II, Benedykcie XVI oraz Francizku, Leon XIV jest czwartym papieżem, który przyjął na audiencji Karekina II. Katolikos odwiedził też bazylikę Santa Maria Maggiore i modlił się przy grobie Papieża Franciszka.

Zaproszenie do odwiedzenia Armenii
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję