Reklama

Kaplica na Górze Witosławskiej

Niedziela kielecka 28/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Choć dawno już minęły czasy, gdy szczyty gór budziły w ludziach lęk przed nieznanym, a lasy pełne były dzikiego zwierza i - jak przekazywała tradycja - złych mocy, do dziś wiele miejsc w świętokrzyskiej krainie nosi znamiona tamtych wierzeń, a ich przeszłość pozostaje spowita mgłą tajemnicy.
Bez wątpienia należy do nich Góra Witosławska - wysunięta na północ, boczna kulminacja masywu Szczytniaka w Paśmie Jeleniowskim. Podtrzymaniu tajemniczości tego miejsca sprzyja położenie i charakter grupy górskiej, do której należy Pasmo Jeleniowskie - najdalej na wschód wysunięty fragment łańcucha Gór Świętokrzyskich, w całości porośnięty przepastnymi lasami bukowymi, z którymi konkurować może chyba tylko prastara Puszcza Jodłowa w Łysogórach. Na dodatek przez Górę Witosławską nie wiedzie żaden znakowany szlak turystyczny, czyniąc ją mało znaną wśród miłośników pieszych wędrówek.
Jeśli jednak zapytać mieszkańców Witosławic lub Nagorzyc, wsi położonych u podnóży góry, to okaże się, że z dawien dawna wywierała ona znaczący wpływ na kulturę i tradycję tutejszej ludności. Najlepszym dowodem na to jest fakt istnienia pod jej szczytem kaplicy pw. Ducha Świętego, w której każdego roku odbywają się uroczystości zielonoświątkowe, gromadzące rzesze mieszkańców okolicznych miejscowości.
Jaka zatem była przeszłość tego miejsca?
Z powstaniem kaplicy na Górze Witosławskiej wiążą się liczne legendy i tradycyjne przekazy, niejednokrotnie zawierające ziarno prawdy historycznej.
Jedno z podań mówi, że budowlę wystawiono w miejscu, gdzie niegdyś istniał zamek Witosława - okrutnego władcy okolicznych ziem, który za najmniejsze nawet przewinienie skazywał swoich poddanych na śmierć. Jego jedyny syn, noszący to samo imię, zakochał się w córce leśniczego i po kryjomu wziął z nią ślub w wiejskim kościele. Kiedy młodzi wrócili na zamek, rozgniewany ojciec kazał wtrącić do lochów niechcianą synową. Zbyt wielka była jego pycha, by pozwolić na taki mezalians. Nie pomogły nawet błagania syna. Kiedy dziewczyna zmarła, serce młodego Witosława pękło z rozpaczy.
Ojciec opamiętał się poniewczasie. Chcąc odpokutować za wyrządzone zło, kazał zburzyć zamek i rozdać dobra służbie, sam zaś podjął życie pustelnicze w nędznej chacie. Po jego śmierci ludzie wybudowali tu kaplicę, zaś górę zaczęto nazywać Witosławską.
Wprawdzie to tylko legenda, ale można w niej znaleźć wiele zbieżności z losami niejakiego Wacława Jazłowieckiego, przypuszczalnego fundatora kaplicy. Był to okryty sławą wojenną wojewoda podolski, który zabił biskupa ormiańskiego, gdy ten upomniał go za złe traktowanie poddanych. Po zabójstwie, targany wyrzutami sumienia, porzucił swe rozległe dobra i osiadł w pustelni na Górze Witosławskiej. Działo się to rzekomo w połowie XVIII w. Jednak historycy zastrzegają, że postać wojewody jest na poły mityczna, gdyż w zachowanych przekazach, dotyczących rodu Jazłowieckich, notabene wymarłego bezpotomnie w XVII w., nie ma nikogo o takim imieniu...
To nie koniec tajemnic Góry Witosławskiej - nie mniej zawiły jest trop dorocznych uroczystości zielonoświątkowych w kaplicy pod szczytem.
Najbardziej prawdopodobna wydaje się teza o przeniesieniu tej tradycji z położonego nieopodal klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu, gdzie aż do XV w. w dniu Zielonych Świąt odbywał się wielki jarmark, zlikwidowany w 1468 r. na mocy ukazu króla Kazimierza Jagiellończyka. Jednak niektórzy badacze sugerują, że zgromadzenia na Górze Witosławskiej mogą mieć dużo starszy rodowód, sięgający czasów przedchrześcijańskich, bądź pierwszych wieków po chrzcie Polski, kiedy wierzenia pogańskie ścierały się z nauką Kościoła. Tradycje te szczególnie długo utrzymywały się na terenach górzystych, gdzie wyniosłe szczyty, dominujące nad okolicą, budziły w ludziach zabobonny lęk.
Czy jednak na Górze Witosławskiej istniał prasłowiański ośrodek kultu? Odpowiedzi na to pytanie mogłyby dostarczyć wykopaliska archeologiczne. Niestety, po obiecującym początku - w 1988 r. w prezbiterium kaplicy odkopano fragment kamiennej budowli, którą zinterpretowano jako murek kultowy - badania zostały przerwane.
Kaplica na Górze Witosławskiej jest największym tego typu obiektem w Górach Świętokrzyskich. Posiada nawę i wyodrębnione prezbiterium z ołtarzem, w którym umieszczono obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Drugi obraz, przedstawiający zesłanie Ducha Świętego, znajduje się nad tzw. łukiem tęczowym, oddzielającym prezbiterium od nawy. Wyposażenie kaplicy stanowią ponadto: dwa konfesjonały, ambona, ołtarzyk z obrazem św. Józefa, stacje Drogi Krzyżowej, drewniany chór w części zachodniej (przy wejściu), kamienna chrzcielnica i kilka drewnianych ławek.
Najłatwiej dotrzeć tu z Witosławic najpierw drogą wiodącą na przełęcz Karczmarka, następnie zaś obok przepięknej rzeźby Chrystusa upadającego pod krzyżem, stromo pod górę, na płaską polanę z kościółkiem. Doskonałą okazję do odwiedzenia Góry Witosławskiej mają turyści przemierzający Pasmo Jeleniowskie czerwonym szlakiem. Spacer ze wspomnianej już przełęczy Karczmarka (między górami Wesołówką i Szczytniakiem) do kaplicy i z powrotem nie powinien zająć więcej niż 40 min, a wizyta w tym urokliwym i nadal tajemniczym zakątku będzie wspaniałym duchowym dopełnieniem wrażeń z wędrówki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Co z postem w Wielką Sobotę?

Niedziela łowicka 15/2004

[ TEMATY ]

post

Wielka Sobota

monticellllo/pl.fotolia.com

Coraz częściej spotykam się z pytaniem, co z postem w Wielką Sobotę? Obowiązuje czy też nie? O poście znajdujemy liczne wypowiedzi na kartach Pisma Świętego. Chcąc zrozumieć jego znaczenie wypada powołać się na dwie, które padają z ust Pana Jezusa i przytoczone są w Ewangeliach.

Pierwszą przytacza św. Marek (Mk 9,14-29). Po cudownym przemienieniu na Górze Tabor, Jezus zstępuje z niej wraz z Piotrem, Jakubem i Janem, i spotyka pozostałych Apostołów oraz - pośród tłumów - ojca z synem opętanym przez szatana. Apostołowie są zmartwieni, bo chcieli uwolnić chłopca od szatana, ale ten ich nie usłuchał. Gdy już zostają sami, pytają Chrystusa, dlaczego nie mogli uwolnić chłopca od szatana? Usłyszeli wówczas znamienną odpowiedź: „Ten rodzaj zwycięża się tylko przez modlitwę i post”.
Drugi tekst zawarty jest w Ewangelii św. Łukasza (5,33-35). Opisuje rozmowę Pana Jezusa z faryzeuszami oraz z uczonymi w Piśmie na uczcie u Lewiego. Owi nauczyciele dziwią się, czemu uczniowie Jezusa nie poszczą. Odpowiada im wówczas Pan Jezus „Czy możecie gości weselnych nakłonić do postu, dopóki pan młody jest z nimi? Lecz przyjdzie czas, kiedy zabiorą im pana młodego, wtedy, w owe dni, będą pościć”

CZYTAJ DALEJ

Bratanek Józefa Ulmy o wujku: miał głęboką wiarę, silny moralny kręgosłup i niezależność myśli

2024-03-24 08:43

[ TEMATY ]

Ulmowie

Zbiory krewnych rodziny Ulmów

Wiktoria i Józef Ulmowie

Wiktoria i Józef Ulmowie

Bratanek błogosławionego Józefa Ulmy, Jerzy Ulma, opisał swojego wujka jako mężczyznę głębokiej wiary, którego cechował mocny kręgosłup moralny i niezależność myśli. O ciotce, Wiktorii Ulmie powiedział, że była kobietą niezwykle energiczną i pełną pasji.

W niedzielę przypada 80. rocznica śmierci Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich dzieci. Zostali oni zamordowani przez Niemców 24 marca 1944 r. za ratowanie Żydów, których Niemcy zabili jako pierwszych.

CZYTAJ DALEJ

Całun Turyński – badania naukowe potwierdzają, że nie został wyprodukowany

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

całun turyński

Adobe.Stock

Całun Turyński

Całun Turyński

W Turynie we Włoszech zachowało się prześcieradło, w które według tradycji owinięto ciało zmarłego Jezusa - Święty Całun. W ostatnich latach tkanina ta została poddana licznym, nowym badaniom naukowym. Rozmawialiśmy o tym z prof. Emanuelą Marinelli, autorką wielu książek na temat Całunu - niedawno we Włoszech ukazała się publikacja „Via Sindonis” (Wydawnictwo Ares), napisana wspólnie z teologiem ks. Domenico Repice.

- Czy może pani profesor wyjaśnić tytuł swojej nowej książki „Via Sindonis”?

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję