Pomoc Strukturalna Wspólnoty Europejskiej

W opracowaniu przygotowanym przez Apolinarego Lipskiego zawarto podstawowe informacje na temat unijnej polityki regionalnej, jej instrumentów oraz pomocy strukturalnej, jaka stanie się dostępna dla podmiotów polskich, po wejściu naszego kraju do wspólnoty.
Przedstawiono poszczególne elementy wdrażanego obecnie przez różne instytucje państwowe systemu dystrybucji środków pomocowych. Z uwagi na niezakończony jeszcze proces tworzenia dokumentów programowych, określających kierunki i sposoby wykorzystania środków, niektóre informacje zawarte w tym opracowaniu mogą ulec zmianie. Zakres tych zmian nie powinien jednak wpływać istotnie na aktualność przedstawionych informacji.

Cel polityki regionalnej UE w Polsce

Po wstąpieniu Polski do struktur Wspólnoty, kraj nasz został objęty tzw. celem nr 1 regionalnej polityki europejskiej. Oznacza to, że Polska zostaje uznana za obszar słabiej rozwinięty, wymagający dostosowań strukturalnych. W praktyce oznacza to objęcie całego obszaru kraju strukturalną pomocą. Źródłem tej pomocy są cztery fundusze strukturalne:
1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR, ang. ERDF) - fundusz ten ma na celu zmniejszanie dysproporcji pomiędzy regionami należącymi do Unii. Fundusz ten będzie głównym źródłem pomocy strukturalnej dostępnej w Polsce. Wartość funduszu w latach 2004-2006 4,65 miliarda euro.
2. Europejski Fundusz Społeczny (EFS, ang. ESF) - jest ukierunkowany na zwalczanie i zmniejszanie bezrobocia.
3. Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOIGR, ang. EAGGF) - w ramach, którego finansowana jest wspólnotowa polityka rolna.
4. Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa (FIWR, ang. FIFG) - finansujący przemiany strukturalne w obszarze rybołówstwa.
Odrębnym od ww. funduszy jest Fundusz Spójności (FS, ang. CF). Jego celem jest promocja społecznej i gospodarczej spójności poszczególnych regionów Unii. Środki pochodzące z tego funduszu są przeznaczane na finansowanie dużych (tj. o wartości powyżej 10 mln euro) projektów infrastrukturalnych, w dwóch głównych obszarach: ochronie środowiska oraz infrastruktury transportowej.

Dokumenty programowe pomocy strukturalnej

Po akcesji Polski do struktur UE, dla podmiotów polskich stają się dostępne środki z wszystkich wyżej wymienionych funduszy, są dostępne dla beneficjentów w ramach tzw. programów operacyjnych. Podkreślić jednakże należy, że podstawą do opracowania programów operacyjnych stanowią: Narodowy Plan Rozwoju oraz Podstawy Wsparcia Wspólnoty.
Narodowy Plan Rozwoju jest dokumentem opracowywanym i zatwierdzonym przez rząd RP, który w sposób kompleksowy określa kierunki rozwoju Polski w pierwszych latach członkostwa. Przedstawia w sposób syntetyczny aktualną sytuację społeczno-ekonomiczną kraju, problemy, przed jakimi stoi społeczeństwo, jednocześnie wskazując kierunki zmian oraz drogi poprawy obecnej sytuacji. NPR określa również wielkość oraz kierunki wykorzystanie środków pomocowych.
Z kolei w Podstawach Wparcia Wspólnoty zawarto bardziej szczegółową strategię oraz priorytety wykorzystania Funduszy Strukturalnych. Jest to dokument zatwierdzany przez Komisję Europejską w porozumieniu z krajem członkowskim. Cele określone w PWW są realizowane poprzez programy operacyjne.
W Polsce zasady korzystania z pomocy strukturalnej reguluje 6 programów operacyjnych.
W celu łatwiejszego zobrazowania kierunków wykorzystania środków pomocowych, niżej przedstawiono listę przykładowych, możliwych do realizacji przez kościelne osoby prawne projektów.

Nazwa projektu
Rozwój infrastruktury edukacyjnej
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć m.in. budowy lub rozbudowy obiektów edukacyjnych, zakupu wyposażenia służącego edukacji, zagospodarowaniu otoczenia placówek edukacyjnych
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tzn. kosztów budowy, remontów, kosztów zakupu sprzętu itp

Nazwa projektu
Rozwój infrastruktury służącej ochronie zdrowia
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- zakupu sprzętu diagnostycznego
- zakupu sprzętu terapeutycznego
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tj. kosztów zakupu sprzętu.

Nazwa projektu
Zachowanie dóbr kultury i rozwój turystyki
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- konserwacji, odnowienia i rewitalizacji dóbr kultury,
- zabezpieczenia obiektów kultury,
- systemów informacji kulturalnej,
- budowy obiektów turystycznych,
- tworzenia centrów informacji turystycznej.
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tj. kosztów remontów, prac konserwatorskich, opracowania systemów informacji kulturalnych.

Nazwa projektu
Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- tworzenia kafejek internetowych
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tj.
- zakup sprzętu komputerowego
- koszt zakupu oprogramowania
- koszt podłączenia sprzętu do sieci.

Nazwa projektu
Zielona energia
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
- redukcji zanieczyszczeń powietrza i wody.
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tj.:
kosztów budowy, zakupu urządzeń, montażu.

Nazwa projektu
Wspieranie i rozwój wolontariatu
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- uruchomienia stanowisk pracy zgodnie z ustawą o wolontariacie
Zakres pomocy
Do 75% wydatków kwalifikowalnych, tj.
- koszt przygotowania stanowiska
- koszt wynagrodzeń wolontariusza.

Nazwa projektu
Działanie na rzecz osób niepełnosprawnych
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- tworzenia miejsc pracy dostosowanych dla osób niepełnosprawnych
- poradnictwa zawodowego, pedagogicznego i psychologicznego
- szkolenia dla osób współpracujących z niepełnosprawnymi
- kampanii informacyjnej na rzecz zmiany postaw wobec osób niepełnosprawnych.
Zakres pomocy
Do 80% wydatków kwalifikowalnych, tj:
- koszty przygotowania stanowisk pracy
- koszt poradnictwa pedagogicznego czy psychologicznego
- koszt opracowania i zakupu materiałów informacyjnych.

Nazwa projektu
Działanie na rzecz młodzieży
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- szkoleń dla młodzieży wkraczającej na rynek pracy
- szkoleń czy warsztatów dla młodych ludzi planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej
Zakres pomocy
Do 80% wydatków kwalifikowalnych tj:
- kosztów przygotowania szkoleń,
- kosztów uczestnictwa w szkoleniach (dojazd, zakwaterowanie)
- kosztów materiałów szkoleniowych czy informacyjnych.

Nazwa projektu
Działanie na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
Charakterystyka
Projekty mogą dotyczyć:
- inicjatyw lokalnych skierowanych do osób długotrwale bezrobotnych
- szkoleń czy warsztatów dla osób pragnących rozpocząć działalność gospodarczą (zawodowe, jak również przedsiębiorczości)
- organizowanie klubów samopomocy
- rehabilitacji zawodowej,
- przeprowadzenia badań, opracowania ekspertyz.
Zakres pomocy
Do 80% wydatków kwalifikowalnych tj:
- koszty uruchomienia inicjatyw
- koszty szkoleń (koszty uczestnictwa w szkoleniu, wynagrodzenia trenerów, materiały szkoleniowe, itp.)
- koszty tworzenia klubów oraz ich promocji
- koszty badań, ekspertyz.

Jak uzyskać pomoc unijną w finansowaniu zamierzonych działań?

Po pierwsze - pomysł.
Na podanych wyżej przykładach możemy spróbować zaadoptować któryś z programów dla potrzeb naszej parafii, a najlepiej z pomocą przedstawicieli lokalnych władz samorządowych. Nie należy zapominać, że na pomysłodawcy spoczywa obowiązek sfinansowania ok. 25% wartości przedstawianego projektu.
Po drugie - przedstawienie programu.
Z wybranym programem, pomysłem, zgłosić się w diecezji legnickiej do koordynatora
Romana Sakowskiego, urzędującego w siedzibie Caritas Diecezji Legnickiej, przy ul. Okrzei 22, tel.(0-76) 724-43-00; e-mail: cdl@caritas.pl
Po trzecie - złożenie projektu.
Po konsultacji, uzgodnieniu szczegółów, złożyć projekt do Urzędu Marszałkowskiego. Urząd przyzna hasło dostępu na specjalną stronę internetową, na której, po uprzednim poinformowaniu wnioskodawców, na bieżąco będzie można dokonać korekt, aż do osiągnięcia końcowej wersji projektu. Potem trzeba czekać na decyzję.