Reklama

Szerzenie oświaty i kultury w chrześcijańskim duchu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Historia Towarzystwa Czytelni Ludowych w Polsce

Początki Towarzystwa Czytelni Ludowych w Polsce sięgają drugiej połowy XIX w. Wówczas, w obliczu groźby germanizacji, Polacy rozpoczęli przeciwstawianie się zaborcy, by w ten sposób uratować narodowego ducha.

14 stycznia 1872 r. w Poznaniu powstało Towarzystwo Oświaty Ludowej (TOL). Jego zadaniem było m. in. tworzenie bibliotek polskich, prowadzenie kolportażu obrazów religijnych i historycznych. Do tej pracy powołano organizatorów "okręgowych", którzy popełnili jednak kilka istotnych błędów. Najważniejsze z nich to nieuwzględnienie istniejących już placówek oświatowych, nienawiązanie współpracy z kapłanami pracującymi wśród ludzi, a także organizowanie wbrew statutowi wieców i spotkań w duchu patriotycznym. Na jeden z nich w 1878 r. wkroczyła pruska żandarmeria i od tego momentu zakazano działalności. Po dwóch latach zawieszenia, 11 października 1880 r., ci sami działacze powołali do życia Towarzystwo Czytelni Ludowych (TCL). Jego celem było: "szerzenie pożytecznych, podnoszących religijne uczucia ludu i pouczających książek polskich, zakładanie bibliotek ludowych". Towarzystwo powołało powiatowych mężów zaufania, tzw. delegatów oraz nawiązało ściślejszy kontakt z księżmi. Bibliotekę centralną otworzono w Poznaniu. Mniejsze funkcjonowały przeważnie w mieszkaniach prywatnych lub na plebaniach, a bibliotekarze pracowali społecznie.

Dla działalności TCL bardzo ważny był rok 1906, kiedy to po raz pierwszy doroczne walne zgromadzenie TCL nazwano Sejmikiem Oświatowym. 1 stycznia 1912 r. sekretarzem generalnym Towarzystwa został mianowany ks. Antoni Ludwiczak.

W okresie I wojny światowe działalność TCL przycichła, ale powstała nowa idea - wysyłania książek do polskich żołnierzy walczących na frontach, zwłaszcza francuskim. Ożywienie nastąpiło w 1916 r., gdy zapowiedziano utworzenie Królestwa Polskiego, a tym samym ożywiono nadzieje odbudowy państwowości polskiej.

W okresie międzywojennym działalność Towarzystwa Czytelni Ludowych znacznie się nasiliła. Ks. Antoni Ludwiczak, będący wtedy posłem I kadencji II Rzeczypospolitej, zaczął dążyć do utworzenia Uniwersytetu Ludowego. Ostatecznie 4 października 1921 r. nastąpiło uroczyste otwarcie na Dalkach pod Gnieznem.

W 1933 r. funkcję sekretarza generalnego TCL przejął ks. Karol Milik. Niestety, II wojna światowa przyczyniła się do przerwania pracy Towarzystwa Czytelni Ludowych oraz uniwersytetów ludowych. Ostatecznie w czerwcu 1950 r., na żądanie Urzędu Bezpieczeństwa, który twierdził, że jest to "organizacja klerykalna, wsteczna i niepotrzebna", zlikwidowano TCL, a majątek przeszedł w ręce państwa.

Dopiero w 1989 r. zaistniały warunki do tego, by odtworzyć ruch ludowy. Podobnie jak w przypadku zakładania uniwersytetu, tak i tym razem nasza archidiecezja była pierwsza. W kwietniu 1989 r. powołano Prymasowski Uniwersytet Ludowy w Strzelnie (PULS), a TCL rozpoczęło starania o odzyskanie swoich własności. W 1993 r. Towarzystwo zostało zarejestrowane w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu z działalnością na obszar całej Polski.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Rusza system kaucyjny - na etykiecie butelek trzeba szukać znaku kaucji

2025-10-01 07:10

[ TEMATY ]

kaucja

PAP/Zubrzycki Marian

Mimo, iż od października rusza system kaucyjny, to nie za każdą plastikową butelkę czy puszkę po napoju otrzymamy zwrot kaucji. Decydować o tym będzie specjalne oznaczenie na etykiecie. Nie we wszystkich sklepach będzie można też oddać takie opakowanie.

Po latach prac legislacyjnych od 1 października zacznie w Polsce obowiązywać system kaucyjny. Na czym będzie on polegać? W skrócie - do napojów w butelkach plastikowych, metalowych puszkach i szklanych butelkach wielorazowego użytku (choć w tym ostatnim przypadku od 2026 roku), będzie doliczana kaucja, którą będzie można odzyskać po ich oddaniu.
CZYTAJ DALEJ

Papież: plan Trumpa dla Strefy Gazy to może być realistyczna propozycja

2025-09-30 21:31

[ TEMATY ]

strefa gazy

Papież Leon XIV

plan Trumpa

realistyczna propozycja

Vatican Media

Papież opuszczający Castel Gandolfo

Papież opuszczający Castel Gandolfo

Wydaje się to być realistyczna propozycja – powiedział Leon XIV o planie pokojowym Prezydenta USA dla Gazy. „Miejmy nadzieję, że go zaakceptują” - dodał. Jednocześnie zaznaczył, że ważne jest, „aby nastąpiło zawieszenie broni, uwolnienie zakładników”. W samym planie pokojowym „są elementy, które, jak sądzę, są bardzo interesujące, i mam nadzieję, że Hamas przyjmie je w wyznaczonym czasie” – powiedział Papież.

W odpowiedzi na pytanie o flotyllę, która zbliża się do Gazy, aby dostarczyć pomoc, ale także, aby przełamać blokadę morską Izraela Papież odpowiedział: „To jest bardzo trudne, widoczna jest chęć odpowiedzi na prawdziwy kryzys humanitarny, ale jest tam wiele elementów”. Dodał, że wszystkie strony o tym mówią i mamy nadzieję, że nie dojdzie do przemocy i że ludzie będą szanowani, to jest bardzo ważne”.
CZYTAJ DALEJ

USA: za przykładem Eriki Kirk aktor Tim Allen wybaczył zabójcy swego ojca

2025-10-01 19:17

[ TEMATY ]

świadectwo

świadectwa

adobe Stock

Amerykański aktor i komik Tim Allen, znany z ról w ponad 30 filmach i w kilku serialach telewizyjnych, wyznał, że wybaczył zabójcy swego ojca sprzed ponad 60 laty. Na stronie X napisał, że do podjęcia tej decyzji skłonił go "przejmujący gest" Eriki Kirk, która niedawno oświadczyła przed milionami widzów w Stanach Zjednoczonych i w innych krajach, iż wybacza mordercy jej męża Charliego. Aktor zapewił, że jej przykład sprawił, iż znalazł w sobie siłę, aby przebaczyć człowiekowi, który pozbawił życia jego ojca, gdy on sam miał 11 lat.

Podziel się cytatem Przywołał w tym kontekście niedawne "poruszające" słowa wdowy po zamordowanym 10 września działaczu chrześcijańskim Charlie Kirku, która przez łzy powiedziała m.in.: "Ten człowiek... ten młody człowiek... wybaczam mu". Aktor oświadczył, że właśnie te słowa głęboko go poruszyły i to pod ich wpływem postanowił po ponad 60 latach przebaczyć temu, kto zabił jego ojca.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję