Ostatnie kilkadziesiąt lat to okres bardzo ożywionego rozwoju samej geografii jako nauki, a także związanych z geografią dyscyplin naukowych. Rozwój każdej działalności naukowej powoduje pojawianie się w literaturze przedmiotu nowych pojęć, nowej terminologii, która nie zawsze jest jednoznacznie określana przez poszczególnych badaczy. Historia nauki wskazuje, że w przypadku niemal wszystkich dziedzin i dyscyplin ukazują się co pewien czas próby ujednolicenia stosowanej nomenklatury. Dla tych celów opracowywane są encyklopedie lub słowniki, których nadrzędnym zadaniem jest zawsze wprowadzenie pewnego ładu pojęciowego w stosowanym nazewnictwie. Podobnie jak inne nauki, również w przypadku geografii co pewien czas ukazują się na świecie tego typu wydawnictwa. W literaturze polskiej przypadki takie są rzadsze. Najbardziej znane ukazały się około 30 lat temu. Z inicjatywą wypełnienia luki w tym zakresie wystąpili geografowie z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zbiegła się ona z przedstawioną temu środowisku ofertą edytorską zasłużonego Wydawnictwa Zielona Sowa w Krakowie. W efekcie w ostatnich tygodniach ukazała się publikacja zatytułowana Encyklopedia szkolna. Geografia, wydana pod redakcją prof. Antoniego Jackowskiego, dyrektora Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Wydawnictwo w istotny sposób ułatwia poznanie i zrozumienie specyfiki tej wspaniałej dyscypliny naukowej.
Encyklopedia geografii zawiera blisko 5 000 haseł, z których 350 poświęconych jest osobom szczególnie zasłużonym na polu geografii światowej i polskiej. Całość liczy 700 stron tekstu + kolorowa wkładka fotograficzna ze wspaniałymi zdjęciami różnych elementów środowiska przyrodniczego. Hasła dotyczące istotnych zagadnień geografii mają charakter dłuższych esejów, umożliwiających w miarę szczegółowe nakreślenie prezentowanej problematyki. Inne hasła są krótsze, co jednak nie oznacza, że merytorycznie uboższe.
Dla nas szczególnie interesujące są hasła związane z problematyką religijną.
Chyba po raz pierwszy w geograficznym wydawnictwie typu encyklopedycznego zagadnienia te są reprezentowane w tak szerokim zakresie. Niewątpliwie wiąże się to z osobą redaktora Encyklopedii, który utworzył i rozwinął w Polsce nową dyscyplinę nauk geograficznych - geografię religii. Hasła z tej dziedziny mają w większości przypadków charakter esejów. Poświęcone są samej geografii religii jako dyscypliny naukowej, poszczególnym religiom, różnym zjawiskom związanym z religiami (np. migracje religijne, religie a osadnictwo, kalwarie, święte miejsca, święte góry, święte wody). Wiele haseł związanych jest z pielgrzymkami. Dotyczą samej istoty pielgrzymowania, pielgrzymek w głównych religiach świata i w Polsce. Przy definicji ośrodka pielgrzymkowego podano przykłady głównych pielgrzymkowych centrów w religiach świata, ilustrując to odpowiednimi rycinami (np. ruch pielgrzymkowy w głównych ośrodkach świata, rozwój pielgrzymek na Jasną Górę w latach 1887-2003, ośrodki pielgrzymkowe w Polsce i w Europie). Pozostałe hasła dotyczą m.in. pielgrzymek Jana Pawła II, przestrzeni pielgrzymkowej, pielgrzymek specjalistycznych, szlaku pielgrzymkowego (również szlaku św. Jakuba), pątnictwa narodowego w okresie zaborów czy turystyki religijnej i ziem biblijnych.
Encyklopedia szkolna. Geografia to wydawnictwo zasługujące na wyróżnienie również ze względu na bardzo staranną formę edytorską. Zapewne znajdzie wielu odbiorców nie tylko wśród uczniów, nauczycieli, studentów, pracowników naukowych, geografów, ale również w gronie osób interesujących się szeroko rozumianą kulturą religijną.

Encyklopedia szkolna. Geografia. Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. z o.o., ul. Wadowicka 8 A, 30-415 Kraków, tel./fax (0-12) 266-62-94, tel. (0-12) 266-62-92, 266-67-98, e-mail: wydawnictwo@zielonasowa.pl www.zielonasowa.pl