Powszechnie znane jest powiedzenie Kalego z powieści H. Sienkiewicza W pustyni i w puszczy: „Jak Kali ukraść krowę - to dobrze. Jak Kalemu ukraść krowę - to źle”. Aby życia ludzkiego nie zdominowały egoizm i samowola, niezbędna jest moralność (gr. ethos - zwyczaj, obyczaj; łac. moralitas - obyczajność).
Stoi ona na straży ludzkiej wolności. Stanowi zbiór zasad określających, co jest dobre, a co złe, którymi powinien kierować się człowiek w relacjach z drugimi, z samym sobą i z przyrodą. Moralność występuje zawsze w korelacji z człowiekiem, bowiem tylko osoba jako „obraz i podobieństwo Boga” ma sumienie, czyli wrodzoną zdolność do odróżniania dobra od zła.
Normy moralne przyjmują często formę zdań rozkazujących lub zakazujących (np. Dekalog). Naruszenie tych norm powoduje zwykle wewnętrzny konflikt psychiczny, zwany poczuciem winy (a w sensie religijnym - grzechem). Ich pochodzeniem oraz wyjaśnianiem sensu zajmuje się etyka.
Moralność jako system normatywny zależy od przyjętego światopoglądu filozoficznego czy religijnego (np. moralność chrześcijańska opiera się na zasadach postępowania zawartych w Piśmie Świętym i nauczaniu Kościoła).