Główne motywy nadużywania alkoholu są wielorakie, a każdy uzależniony ma swoją własną historię. Ojciec Paweł Chmura OFMConv zauważa, że okres pandemii wpłynął bardzo negatywnie i zwiększył nadużywanie alkoholu: ludzie stanęli wobec nieoczekiwanych, nowych problemów i skomplikowanych sytuacji życiowych, z którymi nie wiedzieli, jak sobie poradzić. W takiej sytuacji najprostszym wyjściem zawsze wydaje się alkohol.

Hostel „Wspólnota” w Połańcu przyjmuje osoby uzależnione od alkoholu w wieku od 18 do 60 lat, ale do poradni, która funkcjonuje przy ośrodku, zgłaszają się także nastolatkowie.

Modele wirtualnego świata

Ojciec Paweł zauważa, że wśród młodych ludzi przyczyną nadużywania alkoholu i sięgania po używki staje się coraz częściej życie w świecie wirtualnym. „Kiedyś prowadziłem zajęcia profilaktyczne w szkole średniej. Jeden z nastolatków zadał mi pytanie, dlaczego w mediach jest promowany taki styl życia, jak zażywanie narkotyków, alkoholu, życie rozwiązłe. Trochę mnie to pytanie zdziwiło, bo przecież nie widzimy w telewizji, by to było promowane, poza może oczywiście reklamą alkoholu. Ale potem zrozumiałem, że dla młodych ludzi mediami nie jest telewizja, lecz media społecznościowe, w których model życia jest kształtowany przez różnych youtuberów, blogerów, a nawet osoby, które określilibyśmy patostreamerami. To są współcześni bogowie młodzieży, którzy zaszczepiają pseudowartości, uczą żyć na luzie, bez zasad, ograniczeń, zachęcają do korzystania z przyjemności, jakie dają narkotyki i alkohol” - podsumowuje franciszkanin.

Mechanizm iluzji i zaprzeczeń

Terapia w ośrodku w Połańcu dla uzależnionych od alkoholu trwa pół roku. Nie jest to długi okres, jak by się mogło wydawać, bo jak zaznacza o. Paweł Chmura zmiany sposobu życia i myślenia trzeba w sobie mocno utrwalić: „W ośrodku dla uzależnionych od narkotyków w Chęcinach terapia trwa jeszcze dłużej, od 6 miesięcy do roku, i tak niektórzy mówią, że to dla nich za mało” – dodaje franciszkanin.

Pierwszy etap terapii w Połańcu trwa około 2 miesięcy. Jest to czas poznania choroby, jej mechanizmów, przyczyn uzależnienia, uświadomienia sobie konsekwencji, jakie ono spowodowało, a następnie podjęcie pogłębionej pracy nad sobą i nad zmianą.

"Na tym etapie człowiek musi sobie postawić podstawowe pytania: kim jestem, w jakim kierunku chcę iść, jakimi wartościami żyję, co jest dla mnie ważne. „Jest to etap wglądu w swoje życie, dużo analizy, ale też informacji zwrotnych od innych członków wspólnoty” – podkreśla o. Paweł.

Podczas drugiego etapu, który trwa 4 miesiące, nacisk położony jest przede wszystkim na relacje z innymi, budowanie więzi, życie wspólnotowe. „Bazujemy tu trochę na doświadczeniach naszej wspólnoty klasztornej” – mówi franciszkanin. Wspólnota jest bardzo ważna w wychodzeniu z nałogu. Ludzie uczą się współpracować ze sobą, ale też zwracać sobie nawzajem uwagę i przyjmować informacje od innych. Jednym z mechanizmów choroby osób uzależnionych jest „mechanizm iluzji i zaprzeczeń”, przypomina o. Paweł. Osobom uzależnionym wydaje się, że już rozpoznali swój problem, panują nad sytuacją, mogą już nawet „wypić kontrolnie”. Ale wtedy inni im mówią: „Nie, ja już wiele razy tak próbowałem, nie da się tak”. Opinie osób, które mają podobne doświadczenia, brzmią bardziej wiarygodne i są lepiej przyjmowane, dlatego w wychodzeniu z nałogu tak ważna jest grupa wsparcia, zaznacza franciszkanin.

Odbudowa utraconych wartości

Porzucenie wartości to jedna z kolejnych przyczyn nałogu. „Uzależnienie sprawia, że człowiek odrzuca wartości, jedynym bogiem staje się alkohol” – zauważa o. Paweł – „W każdej terapii o tych wartościach się mówi, duchowość jest ważna, ale bardziej taka duchowość: czym się kieruję, jakimi wartościami żyję, bez odniesienia do Boga. My staramy się, by w naszej pracy to życie duchowe było oparte na Bogu i Ewangelii.”

W ośrodku raz w tygodniu prowadzone są zajęcia z duchowości, jest też możliwość skorzystania z rekolekcji czy pielgrzymek oraz indywidualnej rozmowy z ojcem duchowym. „Nasi pacjenci dostrzegają, że wiara może im pomóc w uporządkowaniu życia i przezwyciężeniu nałogu. Odkrywają Pana Boga jako ważny czynnik trzeźwości i trzeźwienia” – zauważa franciszkanin.

Do hostelu „Wspólnota” w Połańcu mogą się zgłaszać osoby uzależnione od alkoholu, które zakończyły podstawową terapię (posiadają wiedzę dotyczącą siebie i własnej choroby) oraz stwierdzono, że nie jest wymagane podjęcie terapii w warunkach oddziału zamkniętego. Hostel jest koedukacyjny i przyjmuje obecnie 16 osób.

„Wspólnota” przez różne formy prowadzonej terapii umożliwia pacjentom utrwalenie motywacji do trzeźwego życia oraz powrót do środowiska (ukończenie szkoleń, poszukanie pracy i przyszłego miejsca zamieszkania). Podczas pobytu osoba samodzielnie planuje dzień i uczy się samoobsługi oraz samodzielności dotyczącej utrzymania siebie: robienia zakupów, gotowania, sprzątania, prania, zarządzania posiadanymi finansami, poszukiwania i podejmowania pracy zarobkowej. Pobyt w ośrodku daje możliwość utrwalenia wiedzy i umiejętności nabytych podczas terapii podstawowej oraz podjęcia pogłębionej terapii – związanej z problemami osobistymi.

Hostel nie ma charakteru zamkniętego, pacjenci mogą podejmować pracę na zewnątrz ośrodka, najczęściej są to prace dorywcze w najbliższej okolicy.

Ośrodek w Połańcu dysponuje pokojami 1-2 osobowymi, posiada siłownię, pralnię, ogród, salę telewizyjną i saloniki kominkowe, gabinety terapii indywidualnej i grupowej, salę multimedialną z dostępem do Internetu. Kiedyś na przyjęcie do ośrodka oczekiwało się nawet kilka miesięcy, obecnie trzeba czekać tylko kilka tygodni.

Franciszkanie prowadzą także ośrodek „San Damiano” w Chęcinach. Jest to ośrodek zamknięty, do którego przyjmowani są pacjenci pełnoletni uzależnieni od narkotyków albo z uzależnieniami mieszanymi, czyli od narkotyków i dodatkowo leków, alkoholu, gier komputerowych, Internetu, hazardu czy dopalaczy.

Ojciec Chmura przyznaje, że praca z osobami uzależnionymi przynosi mu wiele satysfakcji: „To wielka radość, gdy ktoś skończył terapię, a potem daje sygnał, że ułożył sobie życie, założył rodzinę czy powrócił do rodziny, realizuje w radości i wolności swoje powołanie”.

„Każdy człowiek, któremu udało się pomóc i który «wrócił do żywych» jest dla mnie powodem dziękowania i chwalenia Boga” – podsumowuje franciszkanin.