Bardzo czsto stawiane jest pytanie o stosunek Ko[cioBa do teorii ewolucji. Aby odpowiedzie na to pytanie, nale|y odnie[ si do przesBania Ojca Zwitego skierowanego do czBonków Papieskiej Akademii Nauk zgromadzonych w dniach 22-26 pazdziernika 1996 r. na sesji plenarnej Papieskiej Akademii Nauk na temat "Powstanie i pierwotna ewolucja |ycia" (L`Osservatore Romano 1/189/ 1997, 18-19). W debacie wzili udziaB specjali[ci z dziedziny chemii, biologii, genetyki, astronomii, filozofii przyrody i teologii. W przesBaniu po[wiconym zagadnieniu ewolucji Ojciec Zwity przedstawiB stanowisko Ko[cioBa wobec teorii ewolucji, w którym kontynuuje i rozwija stanowisko swoich poprzedników, stawiajc podstawowe pytanie: "W jaki sposób mo|na pogodzi konkluzje ró|nych dyscyplin naukowych z tym, co gBosi ordzie Objawienia? Je[li za[ na pierwszy rzut oka wydaje si, |e natrafiamy tu na sprzeczno[ci, to w jakim kierunku nale|y i[, aby znalez ich rozwizanie? Wiemy przecie|, |e prawda nie mo|e zaprzecza prawdzie". W dalszym toku refleksji Ojciec Zwity nawizaB do tre[ci wyra|onych w encyklice Humani generis z 1950 r., w której Pius XII stwierdziB, |e nie ma sprzeczno[ci midzy ewolucj a nauk wiary o czBowieku i jego powoBaniu, pod warunkiem, |e "nie zagubi si pewnych niezmiennych prawd". Jan PaweB II pisze: "Encyklika Humani generis, uwzgldniajc stan badaD naukowych swojej epoki, a zarazem wymogi stawiane przez teologi, uznawaBa doktryn ewolucjonizmu za powa|n hipotez, godn rozwa|enia i pogBbionej refleksji na równi z hipotez przeciwn". Ojciec Zwity zauwa|a tak|e, |e Pius XII sformuBowaB dwa warunki natury metodologicznej: nie nale|y przyjmowa tezy o ewolucji w taki sposób, jak gdyby byBa to ju| doktryna pewna i udowodniona oraz jak gdyby mo|na byBo zupeBnie abstrahowa od tego, co mówi na ten temat Objawienie. Obecnie nowe zdobycze nauki ka| nam uzna, |e teoria ewolucji jest czym[ wicej ni| hipotez. Zyskuje ona status teorii oraz uznanie dziki odkryciom dokonywanym niezale|nie w ró|nych dziedzinach nauki. Dalej Ojciec Zwity stawia pytanie o zasig teorii ewolucji. Ta kwestia, jak mówi Papie|, nale|y do dziedziny epistemologii. Teoria umo|liwia poBczenie w caBo[ faktów i danych celem ich wyja[nienia w ramach jednolitej interpretacji. Jednak teoria okazuje si sBuszna jedynie w tej mierze, jakiej pozwala si zweryfikowa. Kiedy przestaje uwzgldnia fakty, ujawnia swoje ograniczenia i wymaga ponownego przemy[lenia. Oznacza to, |e teoria jako taka nie jest prawdziwa ani faBszywa. Jest tylko zgodna lub niezgodna z faktami. Teorie naukowe nie stanowi wic jakich[ prawd wieczystych, lecz s kolejnymi etapami w zdobywaniu wiedzy o [wiecie. W swoim przesBaniu Ojciec Zwity mówi o wielo[ci teorii ewolucji, co wynika z jednej strony z ró|nych sposobów wyja[niania jej mechanizmu, a z drugiej strony z ró|nych filozofii stanowicych dla tych teorii punkt odniesienia. Istniej bowiem, mówi Papie|, interpretacje materialistyczne i redukcjonistyczne (z którymi niepodobna si zgodzi), a tak|e interpretacje spirytualistyczne. Zachowujc otwarcie wobec wszelkich odkry prawdziwej nauki, nie mo|na pomija tego wszystkiego, co na temat czBowieka mówi Objawienie Bo|e, które poucza nas, |e czBowiek zostaB stworzony na obraz i podobieDstwo Bo|e, posiada dusz stworzon bezpo[rednio przez Boga. "W konsekwencji te teorie ewolucji, które inspiruj si okre[lon filozofi, uwa|aj, |e duch jest wytworem siB materii o|ywionej lub prostym epifenomenem tej|e materii, s nie do pogodzenia z prawd o czBowieku". Wydaje si, |e stanowisko Ko[cioBa zawarte w przesBaniu Ojca Zwitego do czBonków Papieskiej Akademii Nauk charakteryzuje z jednej strony otwarcie na odkrycia nowoczesnej nauki, z drugiej za[ zakre[la norm negatywn dla zabezpieczenia niezmiennych prawd o godno[ci i powoBaniu czBowieka zawartych w Objawieniu. Czy wspóBcze[ni zwolennicy teorii ewolucji s gotowi przyj zastrze|enia ze strony Ko[cioBa? Jak patrz na ewolucj [wieccy badacze? Zdaniem wielu naukowców, zagadnienie ewolucji istot |ywych, jej mechanizmów nale|y doa opracowano jej struktury metodologicznej; zawiera także wiele niejasności i otwartych problemów; o ile ewolucja jest faktem, to jej mechanizmy są przedmiotem kontrowersji" (Julisław Łukomski, Ewolucja w: Encyklopedia Katolicka IV, 1450). W ostatnich latach wśród wielu badaczy narasta krytyka "obowiązującego" ewolucjonizmu. Wielu uczonych zdaje sobie sprawę z istnienia ewidentnych luk w argumentacji, brakujących ogniw, niewyjaśnionych zagadek. W latach 50., ze względu na obowiązującą ideologię, istniały dyrektywy dla nauczycieli, aby pomijać wszelkie braki występujące w teorii ewolucji i nakaz, aby tę teorię przedstawiać jako nie podlegający dyskusji fakt. Dzisiaj niektórzy zwolennicy teorii ewolucji zdają się naśladować ówczesny błąd. Wydaje się, że aktualne stanowisko Kościoła, charakteryzujące się daleko idącym otwarciem na nowe fakty z poszanowaniem wypowiedzi Objawienia o człowieku, zasługuje na akceptację.