Prezydent Andrzej Duda, prezydent Czech Petr Pavel, prezydent Słowacji Zuzana Czaputova i prezydent Węgier Katalin Novak rozmawiali na szczycie V4 o najistotniejszych tematach międzynarodowych, w tym wojnie na Ukrainie, konflikcie na Bliskim Wschodzie i przyszłości Unii Europejskiej.

Na wspólnej konferencji prasowej po zakończeniu spotkania, prezydent Duda podkreślił, że jednym z tematów rozmowy był rozwój infrastruktury i rozwój gospodarczy oraz bezpieczeństwo. "Mówiliśmy bardzo szeroko o rozwoju infrastrukturalnym, akcentowałem wielkie znaczenie, jakie ma nasza wyszehradzka czwórka, tutaj w sercu Europy Środkowej także dla rozwoju Inicjatywy Trójmorza" - powiedział Duda. Dodał, że Grupa Wyszehradzka stanowi "serce tego Trójmorza".

Inwestycje w nowe drogi i połączenia kolejowe mają znaczenie nie tylko dla rozwoju, ale i dla bezpieczeństwa państw regionu - podkreślił polski prezydent. Zaznaczył, że rozwój sieci komunikacyjnych umożliwia m.in. transportowanie pomocy na Ukrainę z portów bałtyckich.

Duda dodał, że jednym z tematów rozmów był też Fundusz Wyszehradzki i jego wpływ na rozwój na Europy Środkowo-Wschodniej. Przekazał, że prezydent Węgier Katalin Novak zaproponowała, żeby zwiększyć donacje do Funduszu Wyszehradzkiego. Fundusz jest jedyną instytucją powołaną przez kraje V4. Dysponuje rocznie kwotą 10 mln euro.

Na konferencji prasowej prezydenci zostali zapytani o analizy niemieckiej Rady Stosunków Zagranicznych, z której wynika, że NATO ma od 6 do 10 lat na przygotowanie się do potencjalnego ataku ze strony Rosji, bo właśnie tyle czasu Rosja potrzebuje na odbudowanie swojego potencjału militarnego.

Polski prezydent przypomniał, że Polska modernizuje swoją armię i - jak mówił - jest to nasze przygotowanie sojusznicze do ewentualnego niebezpieczeństwa rosyjskiej agresji. "W naszym rozumieniu chodzi o to, abyśmy byli tak przygotowani na potencjalnego agresora, żeby się nikomu nie opłacało nas zaatakować. Zbroimy się po to, żeby nikt nie odważył się napaść na Polskę ani na żadne z państw sąsiednich" - powiedział Duda.

Prezydent Czech, były przewodniczący Kolegium Wojskowego NATO przyznał, że choć wybuch nowego konfliktu jest realny, to nie musi się wydarzyć. "Całe NATO traktuje Rosję jako agresora numer jeden w Europie. Wszystkie armie przyjmują to jako prawdziwe zagrożenie i nie mogą wykluczyć takiego konfliktu. Przekłada się to na wyższe wydatki na obronę, ćwiczenia, opracowywaniu wspólnych planów" - dodał.

Duda przekazał, że podczas szczytu prezydenci rozmawiali też o dalszym wsparciu Ukrainy. "Wszyscy jesteśmy zgodni, że Ukraina cały czas potrzebuje pomocy i trzeba wspierać Ukrainę" - podkreślił prezydent RP. Rosja nie może wygrać wojny i to jest wspólne stanowisko V4 - dodała prezydent Węgier Katlin Novak.

Mówiąc o perspektywie przystąpienia Ukrainy do Unii Europejskiej Novak podkreśliła, że negocjacje nie mogą dotyczyć sytuacji mniejszości węgierskiej. Budapeszt chce, aby Kijów zniósł przepisy, które Węgry uważają za ograniczenie praw mniejszości.

Omawiając przebieg szczytu, gospodarz spotkania czeski prezydent, powiedział że podczas czeskiego przewodnictwa V4, które rozpoczęło się w lipcu, chce wrócić do korzeni Grupy Wyszehradzkiej - relacji transatlantyckich i dobrosąsiedzkich. Mimo zmieniających się władz zachowujemy dobre relacje, ważne jest, byśmy nawzajem znali swoje stanowiska, żeby wiedzieć gdzie jest pole do współpracy, a gdzie się różnimy - zaznaczył Pavel.

Prezydent Czech nawiązał również do sytuacji na Bliskim Wschodzie, którą określił jako "wielkie wyzwanie". "W naszym interesie jako Europy leży to, aby terrorystyczna organizacja Hamas została pokonana, a w strefie Gazy nie doszło do katastrofy humanitarnej, i aby konflikt nie rozprzestrzenił się na inne regiony" - powiedział. Jak zaznaczył, tematem obrad szczytu było także rozszerzanie Unii Europejskiej. "Jestem przekonany, że partnerom sąsiadującym z Unią Europejską musimy zaoferować jasną perspektywę unijną. Taki krok nie tylko wzmocni nasze bezpieczeństwo, ale również przyczyni do wzmocnienia odporności Europy jako całości" - mówił Pavel.

Prezydent Słowacji Zuzana Czaputova oceniła, że 34 lata od upadku żelaznej kurtyny kraje V4 odniosły sukces, dzięki temu, że w krótkim czasie przeszły z gospodarki planowanej do gospodarki rynkowej. Ten sukces był tez możliwy dzięki wejściu do UE. Teraz kraje Grupy Wyszehradzkiej powinny stać się bardziej innowacyjne, zająć się badaniami i rozwojem, by tworzyć wartość dodaną i przejść przez etap bycia montownią - zaznaczyła Czaputova.

Z Pragi Aleksandra Rebelińska i Piotr Górecki (PAP)

reb/ ptg/ adj/