Represje wobec wsi i ruchu ludowego w latach 1944-1956, to tytuł wystawy, jaką można było oglądać w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej w grudniu 2003 r. Ekspozycję przygotował Instytut Pamięci Narodowej,
Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Rzeszowie.
Zbiór przeszło 200 dokumentów, fotografii, afiszy propagandowych, a także rysunków satyrycznych zaprezentowanych w przemyskim muzeum, to wynik kwerendy przeprowadzonej przez pracowników Oddziałowego
Biura Edukacji Publicznej rzeszowskiego IPN w archiwach, muzeach, bibliotekach i zbiorach osób prywatnych. - Staraliśmy się sięgnąć wstecz, przed wyznaczone tematem wystawy ramy czasowe - do roli ruchu
ludowego w okresie międzywojennym i latach II wojny światowej - powiedział Mariusz Krzysztofiński z IPN w Rzeszowie. - Działalność zakonspirowanych struktur Stronnictwa Ludowego w ramach Polskiego Państwa
Podziemnego zaprezentowaliśmy poprzez postacie ludowców zajmujących czołowe stanowiska w Delegaturze Rządu RP na Kraj, a także poprzez działalność Batalionów Chłopskich. Naszą intencją było również przedstawienie
roli działaczy ludowych w tzw. „drugiej konspiracji” zarówno w strukturach Zrzeszenia WiN, jak i w oddziałach zbrojnego podziemia antykomunistycznego - stwierdził Mariusz Krzysztofiński. Materiały zgromadzone
na wystawie dotyczyły również głośnego „Procesu Szesnastu” - przywódców Polski Podziemnej, o czym przypominają m.in. fragmenty listów Adama Bienia wysłane z moskiewskiego więzienia na Łubiance. Głośna
w 1945 r. sprawa dotyczyła intensywnych działań NKWD, celem których było zwabienie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego pod pretekstem konferencji, w której udział mieli wziąć: delegat Rządu na Kraj
Jan Stanisław Jankowski, przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak, generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” oraz członkowie Krajowej Rady Ministrów i Rady Jedności Narodowej. Opozycjonistów
zwabiono w pułapkę i w dniach 27-28 marca 1945 r. w Pruszkowie aresztowano, a następnie przewieziono do Moskwy i osadzono w więzieniu na Łubiance. Osobny rozdział ekspozycji zaprezentowanej w MNZP dotyczył
powstania Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej oraz linii politycznej obranej przez SL ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele. Wystawa to także zapis powstania i rozwoju organizacyjnego PSL oraz walki,
jaką z ramienia PPR prowadził z tym ugrupowaniem aparat bezpieczeństwa, uciekając się przy tym do inwigilacji, aresztowań, a nawet skrytobójczych mordów. Kolejny temat ekspozycji, to problematyka przymusowego
zjednoczenie ruchu ludowego, które położyło kres istnieniu PSL, ponadto zostały przedstawione metody wdrażania przez władze komunistyczne reformy rolnej, kolektywizacji, zwalczania zamożnych chłopów -
tzw. kułaków i metody egzekwowania tzw. obowiązkowych dostaw. Szczególną wymowę mają zaprezentowane skargi ludności wiejskiej wobec metod zakładania spółdzielni produkcyjnych. Ostatni akcent wystawy,
to wydarzenia z 1956 r. - okresu tzw. „odwilży”, z którą wiąże się m. in. rozpad spółdzielni produkcyjnych i pewne dowartościowanie rolnictwa indywidualnego. W efekcie, ze starcia z totalitarnym systemem
wieś polska wyszła zwycięsko, choć sukces ten okupiła trudnymi do oszacowania stratami ekonomicznymi. Złowrogie działania władz PRL-u wobec wsi polskiej, podporządkowane sowieckiej polityce, dzięki wydatnej
pomocy społeczeństwa znalazły wyraz w licznych opracowaniach historycznych. Wszystkim, którzy przyczynili się do przygotowania wystawy, dzięki którym może być realizowana misja sprawiedliwego rozliczania
przeszłości, IPN składa serdeczne podziękowania.
Pomóż w rozwoju naszego portalu